Το μοναδικό Μουσείο του κόσμου με δικά του χειροποίητα εκθέματα βρίσκεται στα Χανιά! | Photos

το Ναυτικό Μουσείο Χανίων, ανάμεσα σε ναυτικά όργανα, ιστορικές φωτογραφίες, όπλα και άλλα κειμήλια-ενθυμήματα της ναυτικής μας κληρονομιάς, επισκέπτες από όλο τον κόσμο, στέκονται εκστασιασμένοι και θαυμάζουν  έναν μικρό… στόλο πολεμικών πλοίων. Θρυλικά «σκαριά», που  μοιάζουν έτοιμα να σαλπάρουν και να «σκίσουν» τα κύματα στο  πρώτο ναυτικό κέλευσμα.

Τα αντιτορπιλικά «Βέλος»,  «Ιέραξ», «Αδριάς», «Δόξα», «Νέαρχος», το πετρελαιοφόρο «Αρέθουσα», η κανονιοφόρος «Ασλάνογλου», το οχηματαγωγό «Ρουσέν», το αρματαγωγό «Λέσβος» το θωρηκτό «Μιζούρι», η Φρεγάτα «Μακεδονία», το καταδρομικό «Αλάσκα» μια τορπιλάκατος τύπου «Τζάγκουαρ» και κάποια πλοία τύπου «Λίμπερτι» είναι μερικά από τα χειροποίητα πλοία, που καθιστούν σήμερα το Ναυτικό Μουσείο Χανίων, ίσως το μοναδικό στον κόσμο, που κατασκευάζει το ίδιο τα εκθέματα-μοντέλα τουΟσονούπω μάλιστα, ετοιμάζεται και η  «καθέλκυση» ενός ακόμη ένδοξου αντιτορπιλικού μας, του «Βασίλισσα Όλγα»,  που είναι στα… σκαριά.Στον α’ όροφο του μουσείου, τέσσερις «καλλιτέχνες», σε ένα μικρό εργαστήρι «ζωντανεύουν» εδώ και πέντε χρόνια ιστορικές στιγμές της ναυτοσύνης μας και όχι μόνο, μέσα από τις μοναδικές δημιουργίες τους. Μοντέλα σπουδαίων πολεμικών πλοίων, δουλεμένα στο χέρι με αγάπη και μεράκι, πραγματικά κομψοτεχνήματα.Όλα ξεκίνησαν πριν από περίπου τρεις δεκαετίες για τον εν αποστρατεία αντιπλοίαρχο του Πολεμικού Ναυτικού κ. Στέλιο Φαλιέρο. Με καταγωγή από τον Πόρο Τροιζηνίας, ο 81χρονος δημιουργός αυτής της τέχνης, αρέσκονταν από μικρός να φτιάχνει τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα πολεμικών πλοίων για να παίζει στη θάλασσα. Κι όταν τα βαρέθηκε, είπε να τα φέρει στο μουσείο!«Ποτέ μου δεν είχα ασχοληθεί με μοντελισμό! Απλά από παιδί είχα την τάση να ασχολούμαι με μικροκατασκευές, πλεούμενα γενικά μιας και ήμουν στο  ναυτικό. Από το 1980, που έφτιαξα το πρώτο μου μοντέλο,  όλα αυτά τα χρόνια, διαβάζοντας, ρωτώντας, βλέποντας, ξεκίνησα και έφτιαχνα τα μοντέλα μου.…» λέει ο κ. Φαλιέρος, που με σύζυγο από το Καστέλι, ζει εδώ και χρόνια στα Χανιά.Οι τέσσερις… σωματοφύλακες των εκθεμάτων του Μουσείου

Πριν από πέντε χρόνια ξεκίνησε το εργαστήριο στο Μουσείο. Ήταν επιθυμία της διοίκησης του μουσείου μέσα από το χόμπι του κ. Φαλιέρου, παράλληλα να πληροφορείται και να βλέπει ο επισκέπτης του μουσείου τον τρόπο δημιουργίας των χειροποίητων μοντέλων.Με τον καιρό, τρεις ακόμη «μαθητές» βρέθηκαν στο πλευρό του κ. Φαλιέρου. Τρεις επίσης συνταξιούχοι, που θέλησαν να μοιραστούν την δίψα για την γνώση, την αγάπη τους για τη θάλασσα, και τη χαρά της δημιουργίας με το «δάσκαλο». Ο Μανώλης Τρουλινός, ο Παναγιώτης Καραμπουρνιώτης και ο Νίκος Μπινάκης, με φόντο τον Φάρο και το Ενετικό Λιμάνι, χαμένοι μέσα σε τσιμπιδάκια, λαβίδες, φακούς και άλλα μικροεργαλεία,  εμπνέονται, κοιτάζοντας το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας και  αφιερώνουν εθελοντικά το χρόνο τους, σε κάτι που τους γεμίζει και τους κρατά μακριά από την αδράνεια και το… καφενείο.«Είμαστε προνομιούχοι όσον αφορά στο περιβάλλον εργασίας και περνάμε πολύ ευχάριστα, γιατί είναι μία απασχόληση που μας «γεμίζει» ψυχικά , αλλά και το χρόνο μας. Το σπουδαιότερο όμως είναι πως όλη αυτή προσπάθεια αφήνει στο τέλος ένα πολύ καλό αποτέλεσμα.  Κάθε μοντέλο που φτιάχνουμε είναι μοναδικό ως χειροποίητο, αναφέρεται σε ιστορικά στοιχεία και αφετέρου εμπλουτίζει το Μουσείο μας» λέει ο 72χρονος Ρεθυμνιώτης , Μανώλης Τρουλινός απόστρατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, που έτυχε να περάσει κάποια μέρα από το μουσείο, εντυπωσιάστηκε από τα εκθέματα και κατόπιν συνεννόησης με τον κ. Φαλιέρο, άρχισε να ασχολείται κι αυτός.Ο κ. Καραμπουρνιώτης, συνταξιούχος ναύτης του εμπορικού ναυτικού, γοητεύτηκε κι αυτός από τη μαγεία τη δημιουργικότητας και με τις πολύτιμες εμπειρίες του, άρχισε σιγά σιγά να ταξιδεύει με τα πλοία που φτιάχνει. «Μου άρεσε η δουλειά αυτή και προσπάθησα με κάποιο κιτ από την αρχή να φτιάξω ένα καράβι… Ταξιδεύω μέσα από αυτά που φτιάχνω. Έχουμε φτιάξει εδώ με όλη την παρέα, ένα «Λίμπερτι» στο οποίο υπηρέτησα όταν ήμουν 16 χρονών» δήλωσε ο γηραιότερος «ναυπηγός» του εργαστηρίου.Τελευταία προσθήκη της ομάδας, αλλά πολύ σημαντική, ένας πραγματικός «μάστορας». Ο Νίκος Μπινάκης, φίλος και γείτονας του προέδρου του Μουσείου, Μανώλη Πετράκη, βρέθηκε από φίλτρα, μπουζί και λάδια του συνεργείου αυτοκινήτου, στο εργαστήριο «αγκαλιά» με πολεμικά πλοία και… πυροβόλα.Μολονότι ο ίδιος δεν είχε καμία σχέση με τη ναυτοσύνη, «έδεσε» μέσα σε λίγο καιρό αρμονικά στο χώρο και έκτοτε «ρουφάει σα σφουγγάρι» κάθε γνώση που του δίνεται. «Εδώ έρχομαι γιατί περνάει ο χρόνος ευχάριστα και μαθαίνω πράγματα, από τον κύριο Στέλιο, για τη θάλασσα, για τα οποία είχα άγνοια. Όταν πρωτοήρθα, δεν ήξερα ποια είναι η… πλώρη και ποια η πρύμνη του πλοίου.Σιγά σιγά εγκλιματίστηκα και τώρα, όσο μπορώ κατασκευάζω και βοηθώ στα μοντέλα, αλλά και στη συντήρηση του μουσείου, γιατί η εθελοντική εργασία, πρέπει να γίνει μια συνήθεια στο κοινό. Όταν κάποιος έχει ελεύθερο χρόνο και μπορεί πρέπει να προσφέρει στο σύνολο» υποστηρίζει ο κ. Μπινάκης, που όταν απουσιάζει από το εργαστήρι, δε… χορταίνει να παίζει με τα εγγονάκια του.Όλα γίνονται βάσει… σχεδίου

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των χειροποίητων μοντέλων είναι ευτελούς αξίας, όπως ξύλο, καλαμάκια, χαρτιά, κ.α, τα οποία τα προμηθεύει στο εργαστήριο  το μουσείο. Από τη στιγμή λοιπόν που θα επιλεχθεί το πλοίο που θα φτιαχτεί αρχίζει η αναζήτηση των πληροφοριών. Φωτογραφίες που δίνουν την τρισδιάστατη εικόνα των αντικειμένων, ταινίες, σχέδια και φυσικά οι πολύτιμες πολλές πληροφορίες από το διαδίκτυο, επιστρατεύονται μαζί με την πληροφόρηση και τη γνώση του κ. Φαλιέρου, από τη θητεία του σε πολλά καράβια, για τη συγκέντρωση του υλικού, που θα τους επιτρέψει μετά βάσει συγκεκριμένου σχεδίου, να  στρωθούν στη δουλειά. Μια χρονοβόρα διαδικασία, γιατί κάθε έκθεμα χρειάζεται περίπου δύο χρόνια.«Τα κάνουμε σε μία κλίμακα τέτοια, περίπου 1 προς 60, ώστε να μπορούμε να δουλεύουμε και να μην είναι ούτε πάρα πολύ μικρά, ούτε πάρα πολύ μεγάλα. Όλα τα μοντέλα ξεκινάνε από την καρίνα, τους νομείς, μετά «ντύνεται» με ένα μαλακό υλικό που λέγεται «μπάλσα». Επειδή το υλικό αυτό είναι πολύ μαλακό, το περνάμε, μέσα έξω από πολυεστέρα και σκληραίνει. Αφού περαστεί με πολυεστέρα, το περνάμε ένα χέρι «βελατούρα» για να «ποτίσει» το ξύλο και μετά το στοκάρουμε και το τρίβουμε, προκειμένου να φτιαχτεί κατάλληλωςη επιφάνεια. Αφού βαφτεί και δούμε πως υπάρχει κάποια ατέλεια, γίνεται πάλι όλη η διαδικασία. Δεν μας ενδιαφέρει ο χρόνος, αλλά το αποτέλεσμα. Μας ενδιαφέρει να είναι όσο πιο αληθινά και εντυπωσιακά γίνεται, γιατί θα κοσμήσουν την έκθεση του μουσείου» μας εξηγεί ο κ. Μπινάκης, δείχνοντας χαρακτηριστικά στο κατάστρωμα του θωρηκτού Μιζούρι, το μικροσκοπικό γραφείο με τις καρέκλες. Εκεί, μας πληροφορεί με καμάρι, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1941, υπεγράφη στα ανοιχτά του Τόκιο μεταξύ της συμμαχικής αντιπροσωπείας και των Ιαπώνων η Πράξη  για την επίσημη άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας, που σήμανε τον τερματισμό του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.

Κάποιοι το λένε «τέχνη» εμείς… χόμπι

Το εντυπωσιακό, πέραν όλων, είναι ότι για όλο αυτό το μόχθο και τις ώρες δουλειάς που «αφιερώνουν», ουδείς τους  πληρώνεται… Άλλωστε είναι πάρα πολύ δύσκολο να αξιολογήσει κανείς το κόστος όλης αυτής της χειρωνακτικής εργασίας και του χρόνου που «κλέβουν  από τις οικογένειές του. Κι ας λένε όλοι τους πως αυτό που κάνουν δεν απαιτεί καμιά θυσία.«Είναι το χόμπι μας και δεν με ενδιαφέρει να πάρουμε χρήματα», τονίζει ο κ. Φαλιέρος, που ουδέποτε επεδίωξε να βγάλει χρήματα από αυτό που κάνει, ούτε συμμετείχε σε διαγωνισμούς.  «Απλά σε κάποιες ναυτικές εβδομάδες τα μοντέλα που είχα σπίτι μου, τα έβαζα εδώ στο λιμάνι και ταξιδεύαν, γιατί ήταν τηλεκατευθυνόμενα και τα πήγαινα σε διάφορες πόλεις της Κρήτης, όπως το Ρέθυμνο, ο Άγιος Νικόλαος και η Σητεία» δηλώνει με σεμνότητα ο απόστρατος αξιώματος του Πολεμικού Ναυτικού.Καλύτερη ανταμοιβή για τους… χομπίστες καλλιτέχνες , η αποδοχή του κόσμου. «Η ικανοποίηση για εμάς είναι ο θαυμασμός που δείχνουν οι επισκέπτες μας στα έργα που έχουμε φτιάξει ή αυτά που φτιάχνουμε» υποστηρίζει ο κ. Φαλιέρος, ενώ ο κ. Μπινάκης προσθέτει: «Η δική μου ικανοποίηση είναι όταν τελειώνει ένα μοντέλο και ξέρω ότι σε αυτό έβαλα και εγώ το δικό μου… λιθαράκι».Στέλνουν μήνυμα προς αναζήτηση… κληρονόμων

Μέχρι πότε όμως θα μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να δημιουργούν και να εμπλουτίζουν με τις δημιουργίες τους τα εκθέματα του Μουσείου; Δυστυχώς αυτή η όμορφη ιστορία που έχουν ξεκινήσει οι 4 φίλοι στο εργαστήριο είναι καταδικασμένη να «πεθάνει» γιατί φαντάζει πολύ δύσκολο να υπάρξει συνέχεια. Και αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος τους.  «Το μάθημα αυτό δεν μπορεί να διδαχθεί σε… θρανίο» λέει απογοητευμένος ο κ. Φαλιέρος και εξηγεί γιατί, δεν βρίσκονται «κληρονόμοι».  «Αυτό που κάνουμε εδώ, απαιτεί να έρθει εδώ κάποιος και να ασχοληθεί. Χρειάζεται υπομονή και όταν δεν υπάρχει υπομονή, όλα τα άλλα τα διαγράφεις. Έχοντας υπομονή και θέληση για να δημιουργήσεις, κάθεσαι σιγά σιγά και μαθαίνεις, τον τρόπο, τα υλικά, πως εφαρμόζονται όλα αυτά για να έχουμε ένα σωστό αποτέλεσμα… Όλα αυτά χρειάζονται χρόνο. Δυστυχώς οι νέοι σήμερα δεν έχουν το χρόνο…»«Για μένα όλα ξεκινούν και σταματούν στην οικογένεια» συμπληρώνει ο Νίκος Μπινάκης. «Αν κάποιο παιδί έχει κάποιον να τον σπρώξει να ασχοληθεί με τον εθελοντισμό και να προσφέρει κάτι μπορεί να το κάνει. Αν όμως δεν του έχει μιλήσει κανείς για την αξία του να προσφέρεις στο γενικό σύνολο, από κει και πέρα δεν ασχολείται… Εδώ χρειάζεται να έρθουν ηλικίες 18-20 χρονών και σιγά να εγκλιματιστούν στο περιβάλλον και να δούνε πως θα αφιερώνουν τον ελεύθερό τους χρόνο και θα δημιουργούν μοντέλα. Υπάρχουν και κάποιοι που ασχολούνται με το μοντελισμό, όχι όμως με πλοία που κάνουμε εμείς για το μουσείο».Για αυτό, το μόνο που μπορούν να κάνουν πλέον οι καλλιτέχνες του Ναυτικού Μουσείου, είναι να στείλουν ένα μήνυμα, που εμπεριέχει όμως όλο το νόημα της δημιουργίας: «Αν κάποιος διαπιστώσει πως έχει την υπομονή και την ιδιαιτερότητα να ασχοληθεί με κάποια συγκεκριμένα πράγματα, τα οποία δεν τα βρίσκουμε στην καθημερινότητά, ούτε επαγγελματικά, ούτε με κάποιο άλλο τρόπο, καλό είναι να ασχοληθεί και ό,τι κατασκευάσει! Μπορεί το πρώτο και το δεύτερο, το τρίο και το δέκατο να μην είναι αυτό που  θέλει. Κάποια στιγμή όμως θα φτάσει σε αυτό που θέλει και από εκεί θα αρχίσει και η ικανοποίηση. Αρκεί να δημιουργούν. Γιατί η δημιουργία είναι το σπουδαιότερο στον άνθρωπο και είναι αυτή που αφήνει παρακαταθήκη για αυτά που συμβαίνουν ή έχουν συμβεί στην ζωή και εμείς με την προσπάθειά μας τα αντιγράφουμε και υλοποιούμε κάποια πράγματα, που φέρνουν την ανάμνηση αυτή τόσο κοντά μας.…».Το μοναδικό Μουσείο που κατασκευάζει τα μοντέλα του…

Ο Πρόεδρος του ναυτικού Μουσείου, Μανώλη Πετράκης ήταν ο πρώτος που πίστεψε σε αυτή την εθελοντική εργασία, τη στήριξε με κάθε τρόπο και δικαιώθηκε απόλυτα. «Όταν ήρθα το 2010 στο Μουσείο και βρήκα εδώ τον κ. Φαλιέρο, αποφασίσαμε να ενεργοποιήσουμε το χώρο αυτό ως εργαστήριο και να ασχολείται τα πρωινά με τα μοντέλα. Παράλληλα, συν τω χρόνο, ήρθαν και οι υπόλοιποι εθελοντές . Όλα είναι εξαιρετικά μοντέλα, με πολύ λεπτομέρεια, αγάπη και μεράκι και πολύ σημαντικά κομμάτια της ναυτικής μας ιστορίας, αλλά έχουμε βάλει και σημαντικά πλοία, που έχουνε σχέση με την ιστορία και άλλων κρατών» λέει ένας ακόμη απόστρατος του Πολεμικού Ναυτικού.Όντας διευθυντής εδώ και περίπου 20 χρόνια με επιτυχία στο συγκεκριμένο χώρο, είναι πολύ περήφανος για τα χειροποίητα μοντέλα πλοίων που εκτίθενται στο Μουσείο, αφού όπως ισχυρίζεται σε κανένα άλλο μουσείο του κόσμου δεν συμβαίνει αυτό. «Ως ενεργά μέλη στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Μουσείων, αλλά και στα Συνέδρια των Ναυτικών Μουσείων είμαστε ίσως το μοναδικό μουσείο που κατασκευάζει μόνο του τα μοντέλα. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί υπάρχουν κι άλλα πολύ πλούσια μουσεία, τα οποία αγοράζουν από διάφορα άλλα κράτη τα μοντέλα, πληρώνουν και τα έχουν. Υπάρχουν πολλοί που ενδιαφέρονται να αγοράσουν ένα μοντέλο δικό μας, αλλά εμείς δεν πουλάμε σε κανέναν» επισημαίνει ο κ. Πετράκης.Παρόλα αυτά δεν κρύβει ούτε ο ίδιος τον προβληματισμό του για το μέλλον. «Θα ήμουν ιδιαίτερα ευτυχής, να ξέρω πως ανά πάσα στιγμή, υπάρχει σοβαρή συνέχεια σε αυτό που γίνεται εδώ. Γιατί είναι πάρα πολλές υποχρεώσεις και πολλά τα ανοίγματα που έχουμε και μόνο για το προσωπικό χρειαζόμαστε κάποιες χιλιάδες ευρώ το χρόνο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η προσπάθεια αυτή έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επισκεψιμότητα των φίλων από όλο τον κόσμο και είναι αυτό που μας βοηθά να κάνουμε αυτό, που δεν ξέρω αν είχε άλλη μορφή, αν θα μπορούσε να γίνει».Ωστόσο, ο πρόεδρος δεν συμμερίζεται την άποψη κάποιων που πιστεύουν πως «όταν η τέχνη πεθάνει, μπαίνει στα μουσεία», απαντώντας με τη σειρά του πως «η τέχνη μπαίνει στα μουσεία, όταν δεν έχει συνέχεια… Όταν έχει συνέχεια, δεν μπαίνει στο μουσείο. Κι αυτό εδώ, μπορεί να είναι κάποιο μουσειακό κομμάτι, αλλά έχει συνέχεια και προχωράει… Εμείς θέλουμε να προχωρούμε, ώστε πρώτα ο θεός να φτιάχνουμε όσα περισσότερα μοντέλα μπορούμε…»Γα του λόγου το αληθές πάντως, στις 22 Οκτωβρίου, ένα από τα χειροποίητα μοντέλα, θα «ταξιδέψει» στο Μέγαρο της Παλιάς Βουλής, για να το θαυμάσει από κοντά ο κόσμος και εκτός του Ναυτικού Μουσείου. Σε εκδήλωση που θα διοργανωθεί στην Αθήνα, υπό την αιγίδα του Πολεμικού Ναυτικού, το αντιτορπιλικό «Αδριάς» θα εκπροσωπήσει επάξια το χανιώτικο μουσείο, καθώς μαζί ανέκδοτες ομιλίες του τότε κυβερνήτη, Ναυάρχου Τούμπα θα παρουσιαστεί στους παρευρισκόμενους.

zarpanews.gr