Προαιώνιοι εχθροί, αλλά μέλη της ίδιας συμμαχίας
Θα τα πάρει τα F-16 η Τουρκία; Η ελληνική κυβέρνηση ελπίζει πως το Κογκρέσο θα βάλει βέτο ή θα θέσει τέτοιους όρους που δεν θα μπορεί να αποδεχθεί ο Ερντογάν. Ομως η πραγματικότητα δεν συνηγορεί υπέρ αυτής της εκδοχής. Τα λεφτά είναι πολλά. Οι πολεμικές βιομηχανίες των ΗΠΑ δεν πρόκειται να επιτρέψουν να χαθεί η υπόθεση.
Το 1961 ο Αϊζενχάουερ στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του από την προεδρία των ΗΠΑ προειδοποίησε για την επικράτηση αυτού που αποκάλεσε «στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα». Είπε ότι η κοινωνία «θα πρέπει να προφυλαχθεί από την απόκτηση αδικαιολόγητης επιρροής, από το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα». Δεν εισακούστηκε. Το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα είναι πανίσχυρο, με άκρες στα κέντρα λήψης των αποφάσεων και έχει τα μέσα για να πετύχει τον στόχο του. Οι προεκλογικοί αγώνες στην Αμερική κοστίζουν πολύ και οι υποψήφιοι για να έχουν τύχη στην εκλογική μάχη χρειάζονται χρήματα. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των εξοπλισμών θα είναι γενναιόδωρες με εκείνους που θα έχουν τις «σωστές» απόψεις. Οι άλλοι ας ψάξουν αλλού για βοήθεια.
Ο Λευκός Οίκος συμφωνεί με την πώληση των F-16 και προσπαθεί να παρακάμψει τα εμπόδια. Η Τουρκία έχει δυνατά χαρτιά στα χέρια της. Αν δεν ικανοποιηθεί το αίτημά της, απειλεί ότι δεν θα αποσύρει τις ενστάσεις της για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ (βασικής προτεραιότητας ζήτημα για την Ουάσινγκτον) και επίσης προειδοποιεί ότι, αν δεν εγκριθεί η πώληση των F-16, θα αναζητήσει άλλους προμηθευτές για να καλύψει το κενό. Αλλωστε, υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια.
Δεν ξέρω τι θα κάνει η φίλη και σύμμαχος Γαλλία, αν ο Ερντογάν τής χτυπήσει την πόρτα, η Σουηδία αγωνίζεται για να συντηρήσει την πολεμική βιομηχανία της, ενώ υπάρχει πάντα και η λύση της Ρωσίας. Οι Τούρκοι την προτίμησαν στο παρελθόν με τους S-400, δεν αποκλείεται να το επαναλάβουν. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν το είπε καθαρά μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του Τσαβούσογλου: «Είμαστε στενοί σύμμαχοι και εταίροι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε διαφορές, αλλά όταν έχουμε διαφορές, ακριβώς επειδή είμαστε σύμμαχοι και εταίροι, εργαζόμαστε πάνω σε αυτές με αυτό το πνεύμα». Μάλιστα.
Σε αυτή τη λογική κινούνται οι ΗΠΑ όλα τα χρόνια και καλούν Ελλάδα και Τουρκία να συζητήσουν και να λύσουν τα προβλήματα. Στο ίδιο μήκος κύματος σταθερά και το ΝΑΤΟ. Πού και πού ορισμένοι σύμμαχοί μας εκφράζουν τη δυσφορία τους για τη ρητορική του Ερντογάν, αλλά μέχρι εκεί. Μεγάλη αγορά η Τουρκία, με σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, στην επικράτειά της βρίσκονται 4.000.000 πρόσφυγες και μετανάστες, τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιήσει για να εκβιάσει την Ευρώπη, αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τράπεζες κάνουν δουλειές με την Τουρκία, δεν γίνεται να την πιέσουν παραπάνω απ’ όσο αυτή αντέχει. Η κατάρρευσή της θα πλήξει τα συμφέροντά τους. Και γιατί να το κάνουν;
Σάμπως η Ελλάδα είναι ένας ατίθασος εταίρος που διεκδικεί δυναμικά, που απαιτεί, που βάζει δύσκολα στις ΗΠΑ; Ολες οι κυβερνήσεις της χώρας λειτούργησαν ως πιστοί σύμμαχοι. Αλλες χωρίς προσχήματα, άλλες ήταν λίγο πιο ζωηρές. Λίγες οι εξαιρέσεις, οι οποίες πάντως δεν υπονόμευσαν τον κανόνα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έβγαλε τη χώρα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ για μικρό χρονικό διάστημα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου που καβάλησε και πριμοδότησε το ισχυρό ρεύμα του αντιαμερικανισμού που υπήρχε στην Ελλάδα τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, συμβιβάστηκε.
Κράτησε κάποιες αποστάσεις από τη Δύση, έκανε μερικά τσαλίμια που ενόχλησαν τους Αμερικανούς (κατάρριψη νοτιοκορεάτικου Τζάμπο, πραξικόπημα Γιαρουζέλσκι, φλερτ με το Κίνημα των Αδεσμεύτων και τον αραβικό εθνικισμό, αστερίσκοι διαφωνίας στα κοινά ανακοινωθέντα του ΝΑΤΟ), αλλά ούτε τις βάσεις έδιωξε ούτε από το ΝΑΤΟ αποχώρησε.
Γιατί, λοιπόν, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να παίρνουν στα σοβαρά τη δυσφορία των ελληνικών κυβερνήσεων για τη στάση Πόντιου Πιλάτου που έχουν επιλέξει; Εχουν να κάνουν με πειθαρχημένους συμμάχους. Η σημερινή κυβέρνηση μάλιστα είναι στη γραμμή «πετάει ο γάιδαρος». Ακολουθεί κατά γράμμα τις εντολές των ΗΠΑ. Στο θέμα της Ουκρανίας ούτε μία διαφοροποίηση, η πρώτη κυβερνητική πράξη στην εξωτερική πολιτική ήταν η αναγνώριση του απίθανου Γκουαϊδό ως προέδρου της Βενεζουέλας επειδή το ζήτησαν οι ΗΠΑ, η Ελλάδα έχει γεμίσει αμερικανικές βάσεις και ο ίδιος ο πρωθυπουργός δηλώνει δημοσίως ότι είμαστε προβλέψιμοι και δεδομένοι.
Συνεπώς οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν έχουν λόγους να ανησυχούν. Ομως, για να μην γκρινιάζουμε, θα μας δώσουν τα F-35. Μπορεί να είναι πανάκριβα, μπορεί να περάσουν χρόνια για να τα δούμε, μπορεί να μην τα πάρουμε με όλο τον εξοπλισμό τους, μπορεί μέχρι τότε να έχουν βγει καινούργια μοντέλα, μπορεί να φορτωθούμε χρέη, μπορεί να βρέξει μίζες, αλλά ας μην είμαστε αχάριστοι.
Γράφει ο Τάσος Παππάς
