Όλγα Κεφαλογιάννη: Πολιτισμός στα χρόνια της πανδημίας
Με δεδομένο ότι και το 2021 θα είναι μια δύσκολη χρονιά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κυβερνήσεις των κρατών θα πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Με νέα μέτρα στήριξης, με διαρκείς παρεμβάσεις και πάνω από όλα, με μια νέα στρατηγική για την επόμενη ημέρα.
Κατά την πρώτη περίοδο της πανδημίας, στις δύσκολες ημέρες του lockdown, οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη, στηρίχθηκαν σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό για να αντέξουν αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη, «τρεφόμενοι» καθημερινά με προϊόντα του πολιτισμού. Διάβαζαν βιβλία, έβλεπαν ταινίες, άκουγαν μουσική. Ο πολιτισμός αποτέλεσε μια ζωτική, πνευματική ενέργεια για όλες και όλους. Και έτσι οι περισσότεροι συνειδητοποίησαν τη μεγάλη του αξία.
Την πραγματική του συνεισφορά στη ζωή μας. Ο πολιτισμός, τα έργα του, περιβάλλουν την καθημερινότητα μας. Φανταστείτε πως θα ήταν η ζωή μας, χωρίς μουσική, χωρίς θέατρο, χωρίς κινηματογράφο. Το οξύμωρο και δραματικό βέβαια είναι ότι από την πανδημία ο πολιτισμός τραυματίστηκε βαριά. Όλες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις ανεστάλησαν, με αποτέλεσμα ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο, να χάσει τη δουλειά του, ή να βρεθεί υποαπασχολούμενος και κακά αμειβόμενος. Μέσα σε αυτό το δραματικό κλίμα, η αμήχανη στην αρχή Ευρώπη, αποφάσισε να πάρει πρωτοβουλίες.
Περί τα τέλη Απριλίου, άρχισαν οι συζητήσεις για τα μέτρα στήριξης και περιορισμού των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στον τομέα του πολιτισμού και των δημιουργικών βιομηχανιών. Μόλις στα μέσα Σεπτεμβρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακοίνωσε ψήφισμα σχετικά με την ανάγκη άμεσης ανάκαμψης του πολιτιστικού τομέα, δηλώνοντας την συμπαράστασή του σε όλους τους καλλιτέχνες, τους δημιουργούς, τους εκδότες, τις εταιρείες, τους επαγγελματίες του πολιτισμού και τους ερασιτέχνες δημιουργούς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Ε. πρόκειται για 7,9 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που συνεισφέρουν περί τα 4% στο ΑΕΠ. Το ψήφισμά περιείχε γενικούς άξονες για την ανακούφιση όλων των απασχολούμενων μέσα από χρηματοδοτικά, φορολογικά και κοινωνικά μέτρα. Ήδη όμως στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουμε το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Σε όλες τις χώρες που καταγράφεται αύξηση κρουσμάτων, θεσπίζονται αυστηρά μέτρα προστασίας για τη δημόσια υγεία. Οι δομές του πολιτισμού εισέρχονται σε μία ακόμα φάση περιορισμών και μαρασμού και πολλοί καλλιτέχνες σε αργία.
Χώρες όπως η Γαλλία, που αναγνώρισαν έμπρακτα τη θετική επενέργεια του πολιτισμού στην κοινωνία και προσπάθησαν να κρατήσουν τον πολιτισμό ζωντανό με ανοικτά τα θέατρα υπό τον όρο ότι θα τηρούν τα υγειονομικά μέτρα προστασίας, δηλώνουν και σήμερα, μετά τις τελευταίες περιοριστικές πολιτικές, ότι θα στηρίξουν τον πολιτισμό πάση θυσία. Στο Βερολίνο, σύμφωνα με τις πρόσφατες επίσημες ανακοινώσεις του Δήμου, οι χώροι πολιτισμού παραμένουν σε λειτουργία υπό προϋποθέσεις.
Μάλιστα το εμβληματικό Berliner Ensemble ενημερώνει το κοινό του για όλα τα νέα μέτρα που έχει λάβει από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα ακολουθώντας όλες τις οδηγίες για τα μέτρα προστασίας. Ο πολιτισμός, βρίσκεται και πάλι στο μάτι του κυκλώνα. Στην αρχή της πανδημίας το ψηφιακό οικοσύστημα μας βοήθησε να ανταπεξέλθουμε στις συνθήκες απομόνωσης προσφέροντάς μας πρόσβαση σε κάθε είδους πολιτιστική δημιουργία.
Σπάνιες μουσικές παραστάσεις, εικονικές επισκέψεις σε εμβληματικά μουσεία, διαδικτυακές συναντήσεις για ανταλλαγή απόψεων, μεγάλες ψηφιακές διοργανώσεις τεχνών και πλήθος εκδηλώσεων ήταν προσιτές στο διαδίκτυο για όποιον ενδιαφερόταν. Και ενδιαφέρθηκαν πολλοί. Όμως, η άσκηση αυτή κατέδειξε την αξία αλλά και την ανάγκη για άμεση επαφή του κοινού με την Τέχνη και όσους την υπηρετούν. Τη μαγεία που βιώνουμε όταν είμαστε παρόντες σε ένα καλλιτεχνικό δρώμενο. Και αυτή είναι μία ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου που θα πρέπει να ικανοποιηθεί εκεί που το επιτρέπουν οι υγειονομικές συνθήκες, με προσοχή, συντεταγμένα και επίκεντρο τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας.
Σήμερα μπροστά στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, οφείλουμε να στηρίξουμε τον πολιτισμό με γενναίες πράξεις και πρωτοβουλίες που θα δείχνουν ότι έχουμε συνειδητοποιήσει την αξία του. Με δεδομένο ότι και το 2021 θα είναι μια δύσκολη χρονιά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κυβερνήσεις των κρατών θα πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Με νέα μέτρα στήριξης, με διαρκείς παρεμβάσεις και πάνω από όλα, με μια νέα στρατηγική για την επόμενη ημέρα.
Το χρωστάμε στους χιλιάδες δημιουργούς και εργαζόμενους στον χώρο του πολιτισμού. Το οφείλουμε στο παρόν και το μέλλον του τόπου.
Γράφει η Όλγα Κεφαλογιάννη, Βουλευτής ΝΔ, Α’ Αθηνών
