Δημήτρης Δανίκας: Τον διέγραψαν από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου για το άρθρο με τον «αρβυλόμαγκα»
Εκτός της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου είναι πλέον ο Δημήτρης Δανίκας, καθώς διεγράφη μετά από αίτημα τεσσάρων μελών, που έγινε δεκτό από την Επιτροπή Δεοντολογίας. Αφορμή για την διαγραφή του Δημήτρη Δανίκα από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου ήταν το άρθρο του Δημήτρη Δανίκα στο Πρώτο Θέμα, με τίτλο «Ο αρβυλόμαγκας και το αλαλούμ» (Δείτε ΕΔΩ) στο οποίο ο κριτικός κινηματογράφου χρησιμοποιούσε χυδαίες εκφράσεις και ουσιαστικά απέδιδε και ευθύνες στα θύματα του Στάθη Παναγιωτόπουλου.
Όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης: «Σε μία εποχή όπου έχει ανοίξει επιτέλους ένας σοβαρός διάλογος για τη σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση, την κουλτούρα του βιασμού, τις γυναικοκτονίες, όπου οι δημόσιες φωνές προσπαθούν να πάνε μπροστά έναν κόσμο που, άμεσα ή έμμεσα, έχει την τάση να κατηγορεί το θύμα, ένα μέλος της ΕΑΚ γράφει ένα άρθρο για το revenge porn, που εμμένει να θεωρεί τη γυναίκα (τουλάχιστον) συνένοχη στο έγκλημα».
Όλη η ανακοίνωση της ΕΑΚ
Σας ενημερώνουμε πως τον Ιανουάριο υποβλήθηκε από 4 μέλη μας, την Ενδυματολόγο Μάρλι Αλειφέρη και τις Σκηνοθέτιδες Ρηνιώ Δραγασάκη, Σοφία Εξάρχου και Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη, αίτημα διαγραφής του κριτικού κινηματογράφου, Δημήτρη Δανίκα, με αφορμή άρθρο του στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα. Το αίτημα έκανε χρήση του άρθρου 16 του καταστατικού μας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο, ακολουθώντας τη διαδικασία που ορίζει το συγκεκριμένο άρθρο, ενημέρωσε την Επιτροπή Δεοντολογίας της ΕΑΚ, η οποία επιλήφθηκε του θέματος. Στη συνέχεια, η Επιτροπή προσκάλεσε τις δύο πλευρές σε ακροάσεις, ώστε να ακούσει τα επιχειρήματά τους και να αποκτήσει σφαιρική εικόνα του θέματος. Μετά από αρκετές συνεδριάσεις, τα μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας ψήφισαν σε μυστική ψηφοφορία (όπως ορίζει το καταστατικό) και η απόφαση που προέκυψε είναι η παρακάτω.
Σκεπτικό και απόφαση της Επιτροπής Δεοντολογίας
Οι εκπρόσωποι της Επιτροπής Δεοντολογίας της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, μετά από καταγγελία που δεχθήκαμε από 4 μέλη της, με αίτημα να διαγραφεί από την ΕΑΚ ο κριτικός Δανίκας Δημήτρης με αφορμή το άρθρο του, «Ο αρβυλόμαγκας και το αλαλούμ» (Πρώτο Θέμα, 24/12/2021), ακούσαμε εκτενώς και τις δύο πλευρές και συγκεντρωθήκαμε σε πολύωρες συνεδριάσεις για να αποφασίσουμε με ευθύνη, σοβαρότητα αλλά και θάρρος.
Σχετικά με την απόφασή μας, όλοι μας θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνο ένα προηγούμενο που πλήττει, ή έστω αφήνει διάτρητη σε μελλοντικές ερμηνείες, την ελευθερία του λόγου – ειδικά στις τέχνες και την κριτική τους. Ο κινηματογράφος είναι πολιτισμός και μόνο πολιτισμός είναι η απάντηση – σε οποιαδήποτε ερώτηση.
Η ελευθερία του λόγου όμως, όπως και οποιαδήποτε άλλη ελευθερία στα δημοκρατικά πολιτεύματα, έχει και ευθύνες και συνέπειες και όρια. Αν ο λόγος κρίνεται συκοφαντικός, προσβλητικός, επικίνδυνος, αν ακολουθεί τη ρητορική του μίσους, τότε αυτό πλήττει την αξιοπρέπεια, το κύρος, την κοινή ασφάλεια και τότε τα όρια είναι απαραίτητα.
Ο κύριος Δανίκας δεν έγραψε την κριτική μιας ταινίας. Αλλά ένα κείμενο άποψης, ένα στην ουσία πολιτικό κείμενο, για ένα σοβαρότατο κοινωνικό θέμα που μόνο τελευταία τολμήσαμε ως κοινωνίες να επαναδιαπραγματευτούμε και να επαναπροσδιορίσουμε. Σε μία εποχή όπου έχει ανοίξει επιτέλους ένας σοβαρός διάλογος για τη σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση, την κουλτούρα του βιασμού, τις γυναικοκτονίες, όπου οι δημόσιες φωνές προσπαθούν να πάνε μπροστά έναν κόσμο που, άμεσα ή έμμεσα, έχει την τάση να κατηγορεί το θύμα, ένα μέλος της ΕΑΚ γράφει ένα άρθρο για το revenge porn, που εμμένει να θεωρεί τη γυναίκα (τουλάχιστον) συνένοχη στο έγκλημα.
Θεωρούμε ότι ένα τέτοιο κείμενο από έναν τόσο επιδραστικό αρθρογράφο σ’ ένα τόσο λαοφιλές έντυπο επηρεάζει καταλυτικά την κοινή γνώμη, ενισχύοντας τα ταμπού και τα διαστρεβλωμένα πρότυπα που θέλουν την γυναίκα να μην έχει δικαίωμα στην σεξουαλικότητά της και την ελεύθερη αυτοδιάθεσή της. Κατά τον κύριο Δανίκα μια γυναίκα «πρέπει να προσέχει» γιατί αλλιώς «καλώς πληρώνει το τίμημα».
Οφείλουμε επίσης να λάβουμε υπόψη μας ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο κύριος Δανίκας έχει γράψει με παρόμοιο τόνο, ύφος και λόγο για τις γυναίκες («Οι άλλες άγνωστες αμαρτίες του Χάρβεϊ Γουάινσταϊν: Ο βίος και η πολιτεία του» | Πρώτο Θέμα, 16/10/2017).
Η Επιτροπή Δεοντολογίας της ΕΑΚ δεν είναι δικαστήριο. Εχει μία συμβολική ισχύ και δράση. Θεωρούμε ότι ο κύριος Δημήτρης Δανίκας δεν πλήττεται – δεν χάνει την εργασία του ή την πρόσβαση να συνεχίσει να γράφει τις απόψεις του ελεύθερα.
Εμείς όμως πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους κείμενα κάνουν κάτι χειρότερο από το «να πλήττουν το κύρος της Ακαδημίας» (όπως προβλέπει το καταστατικό ως κριτήριο διαγραφής στο Άρθρο 16 παράγραφος 2β). Τέτοιου είδους κείμενα εκπροσωπούν παλιές, λοξές κι επικίνδυνες αντιλήψεις που δεν έχουν καμία θέση σ’ έναν θεσμό πολιτισμού.
Οι κινηματογραφιστές στεκόμαστε στο πλευρό των γυναικών κι επιλέγουμε το δρόμο της ισότητας, του σεβασμού και της ανοιχτής σκέψης που θέλουμε να ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει σ’ έναν πιο δίκαιο κόσμο.
Για όλα τα παραπάνω, ως επιτροπή δεοντολογίας αποφασίζουμε να κάνουμε δεκτό το αίτημα της διαγραφής του κυρίου Δανίκα από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.
Η επιτροπή δεοντολογία αποτελείται από τους:
- Αποστολίδη Ρέα, παραγωγός
- Βαρυμποπιώτης Κώστας, μιξέρ ήχου
- Καραμάνης Χρήστος, διευθυντής φωτογραφίας
- Κατσούφης Βασίλης, παραγωγός
- Λυκούργου Πόλυ, κριτικός κινηματογράφου
- Μακρίδης Μπάμπης, σκηνοθέτης
- Παπαδημητρίου Λυδία, θεωρητικός κινηματογράφου
- Σουγανίδου Ειρήνη, διανομέας
- Χατζάκου Μαρία, σκηνοθέτις – παραγωγός
Δημήτρης Δανίκας: Απαντά για το κείμενο που προκάλεσε σάλο – «Η Ελλάδα πάσχει από έναν αθεράπευτα παλιμπαιδισμό»
Το πρωί της Τετάρτης (29/12/2020), ο Δημήτρης Δανίκας βρέθηκε καλεσμένος στην εκπομπή της Κατερίνας Καινούργιου και εξήγησε γιατί έγραψε το συγκεκριμένο κείμενο. «Εγώ έχω τη γυναίκα πολύ ψηλά. Επειδή μεγάλωσα με τη μητέρα και τη γιαγιά μου, φοβερές γυναίκες και οι δύο, την εκτιμώ αφάνταστα. Κάθε άτομο είναι υπεύθυνο για τις πράξεις του. Όταν καπνίζω, κινδυνεύω να πάθω καρκίνο. Όταν δεν εμβολιάζομαι, κινδυνεύω να πεθάνω. Εδώ λέμε τα στοιχειώδη πράγματα, τα οποία αγνοούμε.
Ο κατεξοχήν υπεύθυνος είναι αυτός, ο κατάπτυστος, αυτός ο αρβυλόμαγκας. Έτσι, τον λέω εγώ. Όμως, καθένας από εμάς έχει την προσωπική του ευθύνη. Πρέπει να ξέρει κάθε γυναίκα και κάθε άντρας να ξέρει ποιον βάζει στο κρεβάτι... Η γυναίκα είναι ανώτερη από τον άντρα, αυτό πιστεύω εγώ. Από τη στιγμή που μπορούμε να ψηφίσουμε, θεωρώ πως όλοι είμαστε υπεύθυνα άτομα. Επομένως, ο καθένας έχει τις ευθύνες του» υπογράμμισε, αρχικά, ο ίδιος.
«Έχω γράψει ένα εκατομμύριο φορές εναντίον του, σε σημείο να κινδυνεύω, που λέει ο λόγος. Έχω πει για τις πετσίλες που μυρίζουν αυτά τα πράγματα και την αισθητική που έχουν αυτά τα πράγματα που κάνουν. Γιατί για μένα η αισθητική είναι ηθική. Είναι ο χειρότερος, το είπαμε αυτό, αλλά όταν πηγαίνει κάποιος με κάποιον πρέπει να έχεις κάποια κριτήρια στοιχειώδη στη ζωή σου. Πώς βιντεοσκοπείσαι; Δεν περνάει από το μυαλό σου η σκέψη, η υποψία; Η Ελλάδα πάσχει από έναν αθεράπευτα παλιμπαιδισμό. Είμαστε 8χρονα παιδιά. Πρέπει ν’ αναλάβουμε την προσωπική μας ευθύνη για κάθε μας πράξη» πρόσθεσε και κατέληξε: «Αν παρεξηγήθηκα ζητάω συγγνώμη».
