Αρχαία Κρητικά νομίσματα: Ένα πραγματικό ταξίδι στον χρόνο μέσα από μία μοναδική έκθεση από τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα έχει -λογικά- στη διάθεσή του άφθονο υλικό, για να κατανοήσει τις συνθήκες ζωής του σημερινού ανθρώπου στην Ελλάδα και παγκοσμίως.
Η τεχνολογία και η ψηφιακή καταγραφή θα του παρέχουν μια ακριβή εικόνα για το πώς λειτουργούσε ο πλανήτης στα χρόνια που ζούμε. Μία δυνατότητα που σίγουρα δεν έχουν οι ιστορικοί που μελετούν, για παράδειγμα, την κλασική και ελληνιστική περίοδο στην Κρήτη, μια από τις λιγότερο μελετημένες εποχές για το ελληνικό νησί.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της κλασικής περιόδου, όταν οι πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας συγκρούονταν μεταξύ τους, η Κρήτη παρέμεινε στο παρασκήνιο και δεν αναμείχθηκε ούτε στους Περσικούς, ούτε στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Γνωρίζουμε ότι εκείνη την περίοδο είχαν διαμορφωθεί στην Κρήτη ισχυρές πόλεις-κράτη, με αυτοχθονία, αυτάρκεια και τοπική ταυτότητα.
Πώς το γνωρίζουμε; Από τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, τα αγάλματα, τους αμφορείς και, φυσικά, από τα αρχαία νομίσματα. Αδιάψευστοι μάρτυρες της ιστορίας, αυτά τα μικρά στρογγυλά «παράθυρα με θέα το παρελθόν», αφηγούνται με μοναδικά παραστατικό τρόπο τις συνθήκες των μακρινών εκείνων εποχών.
Αυτό κάνουν τα 124 αρχαία κρητικά νομίσματα της περιοδικής έκθεσης «ΚΡΗΤΩΝ ΠΟΛΕΙΣ. Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ», που φιλοξενείται στο Μουσείο της αρχαίας Ελεύθερνας στην Κρήτη, από τις 30 Ιουνίου έως τις 15 Δεκεμβρίου.
Έρχονται να φωτίσουν άγνωστες πτυχές του νησιού την περίοδο των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Η κυκλοφορία των νομισμάτων και η εικονογραφία τους αναδεικνύει σημαντικά ιστορικά στοιχεία αναφορικά με τη θρησκεία και τις λατρευτικές πρακτικές, την οικονομία, αλλά και τις επαφές, εμπορικές ή άλλες, ακόμη και με τις συμμαχίες που αναπτύχθηκαν μεταξύ των ίδιων των πόλεων και με τον υπόλοιπο κόσμο.
Τα νομίσματα, ανάμεσά τους ο αργυρός στατήρας της Γόρτυνας και ο αντίστοιχος της Κυδωνίας, η αργυρή δραχμή της Ελεύθερνας και το αργυρό δίδραχμο Ιεράπυτνας, προέρχονται από τις τέσσερις Εφορείες Αρχαιοτήτων της Κρήτης (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, και Λασιθίου) και από τη Νομισματική Συλλογή Alpha Bank.
Οι επισκέπτες του μουσείου θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ένα πραγματικό ταξίδι στον χρόνο μέσα από την έκθεση, που διαρθρώνεται σε δύο θεματικές ενότητες. Η πρώτη παρουσιάζει τα αρχαία νομίσματα των κρητικών πόλεων. Η περιήγηση αρχίζει από τον νομό Χανίων, συνεχίζει στους νομούς Ρεθύμνου και Ηρακλείου και ολοκληρώνεται στον νομό Λασιθίου.
Η δεύτερη ασχολείται με τη νομισματική κυκλοφορία στην Κρήτη: ξένα νομίσματα έφθαναν στο νησί κυρίως μέσω της μισθοφορικής δραστηριότητας των Κρητών σε στρατιωτικές επιχειρήσεις μεγάλων δυνάμεων της ελληνιστικής περιόδου, καθώς και μέσω της παρουσίας ξένων στρατευμάτων στο νησί. Οι ξένες εκδόσεις αποθησαυρίζονται και αρκετές από αυτές επικόπτονται, χρησιμοποιούνται δηλαδή ως πέταλο για την έκδοση των τοπικών νομισμάτων. Εκτιμάται μάλιστα ότι εκείνη την εποχή στην Κρήτη λειτουργούσαν σαράντα νομισματοκοπεία.
Μια καινοτομία της έκθεσης, η οποία αποτελεί μια συνδιοργάνωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και του Μουσείου αρχαίας Ελεύθερνας, του Πανεπιστημίου Κρήτης και της Νομισματικής Συλλογής της Alpha Bank, είναι το Coin o-rama. Μια εφαρμογή που υλοποίησε το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, η οποία προσφέρει μεγεθυμένες εικόνες και περισσότερες πληροφορίες, ενώ δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να «φτιάξουν το δικό τους νόμισμα».
