100 χρόνια για την Δημοτική Αγορά των Χανίων
Εκατό χρόνια λειτουργίας συμπληρώνει φέτος η Δημοτική Αγορά των Χανίων. Ένα μνημείο άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης, που «ενώνει» επιχειρηματικά γενιές με γενιές, αλλά δυστυχώς σήμερα έχει αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη της.
Αποτελούσε και αποτελεί το κυρίαρχο σημείο αναφοράς για την εμπορική κίνηση, καθώς εκεί χτυπά η «καρδιά» της εμπορικής και όχι μόνο κίνησης των Χανίων.
Η Δημοτική Αγορά αντιμετωπίζει, πάρα ταύτα, προβλήματα και όλοι συμφωνούν πως είναι επιτακτική ανάγκη η συντήρηση και ανάδειξη του μνημείου.
Η Δημοτική Αγορά Χανίων, το τεράστιο κτίσμα των 4.000 τ.μ., σε περιβάλλοντα χώρο 17.200 τ.μ., είναι η «καρδιά» της πόλης. Βρίσκεται σε σημείο το όποιο χαρακτηρίζεται κομβικό για τα Χανιά. Είναι τόπος συνάθροισης, ραντεβού και έντονης επαγγελματικής δραστηριότητας.
Αρχιτεκτονική
Κτίσμα πρωτότυπο, σε σχήμα σταυρού, με εισόδους απ’ όλα τα σημεία του ορίζοντα και μελετημένο, αποτελεί όχι μόνο κέντρο μεγάλης επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και μια χειροπιαστή εικόνα της ιδέας της Αγοράς της Αρχαίας Ελλάδας.
Το 1980, η Δημοτική Αγορά Χανίων χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Πολιτισμού ως διατηρητέο μνημείο.
Όμως από τότε μέχρι και σήμερα οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει είναι ελάχιστες και ο κίνδυνος για το μνημείο ορατός. Όλοι συμφωνούν ότι χρήζει άμεσης παρέμβασης στο σύνολό του. Όμως τα λόγια είναι περισσότερα από τα έργα.
«Έχουμε ακούσει πολλά, όμως όλα είναι λόγια. Τόσα χρόνια έχουν περάσει και σήμερα, όταν ο καιρός είναι βροχερός, χρειάζονται ομπρέλες για να περάσει κανείς. Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα που ακόμα και τα προϊόντα τα σκεπάζομε με αδιάβροχες σακούλες», δήλωσε στη «Ν.Κ.» ο πρόεδρος των καταστηματαρχών κ. Γιώργος Τραχαλάκης.
Προτάσεις για μελέτες έχουν γίνει, για ένταξη μελετών σε προγράμματα επίσης.
Όμως το κόστος είναι μάλλον απαγορευτικό, καθώς φτάνει τα 14,5 εκατομμύρια ευρώ. Έτσι η ένταξη του έργου στο πρόγραμμα «Jecica» φαντάζει σήμερα ως η πλέον εφικτή λύση, ωστόσο και αυτή η προοπτική μοιάζει μακρινή, καθώς το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι ουσιαστικά δανεισμός από τράπεζα και λεφτά δεν υπάρχουν.
Οι επιχειρήσεις
Στην Αγορά δραστηριοποιούνται 55 επιχειρήσεις, που καταβάλλουν στο Δήμο ένα μηνιαίο μίσθωμα. «Η κίνηση είναι περιορισμένη. Πολλοί από εμάς έχουμε ζητήσει από το Δήμο μείωση ενοικίων καθώς δε βγαίνουμε», τονίζει ο κ. Τραχαλάκης.
Τα ενοίκια ποικίλλουν ανάλογα με τα τετραγωνικά και το σημείο όπου βρίσκεται κάθε κατάστημα. Μέσα στην Αγορά ο επισκέπτης συναντά κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, γραφικές ταβέρνες, καταστήματα πώλησης τυροκομικών προϊόντων και αρτοσκευασμάτων, καθώς και τουριστικών αναμνηστικών ειδών.
Εκεί υπάρχουν τα πάντα και εκεί μέσα χτυπά η «καρδιά» της τοπικής οικονομίας.
Η δημοτική αγορά έχει τη δική της ιστορία
Πώς όμως ξεκίνησαν όλα; Στις 13/6/1908 συζητείται σε ολομέλεια του Δημοτικού Συμβουλίου το θέμα ανέγερσης Δημοτικής Αγοράς. Το Δημοτικό Συμβούλιο ψηφίζει την πρόταση, που ήταν σε άμεση συνάρτηση και με άλλα έργα ανάπλασης και εξωραϊσμού της πόλης. Στις 7/12/1910 η Τράπεζα Κρήτης εγκρίνει την παροχή δανείου 300.000 δρχ. με υποθήκη το ίδιο το κτίσμα και τα μελλοντικά ενοίκια των καταστημάτων και στις 23/12/1910 γίνεται δημοπρασία για την εκτέλεση του έργου.
Η θεμελίωση πραγματοποιείται ανεπίσημα από το δήμαρχο Εμμ. Μουντάκη τη 14η/8/1911 και το έργο ξεκινά άμεσα. Το δεύτερο εξάμηνο του 1913 αποπερατώνεται το κυρίως έργο, η Αγορά αρχίζει ανεπίσημα να λειτουργεί από τη 1/11/1913. Τα επίσημα εγκαίνιά της έγιναν από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλο στις 4 Δεκεμβρίου 1913, τρεις μέρες δηλαδή μετά την επίσημη τελετή της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Καταρτίστηκε ο κανονισμός λειτουργίας της Αγοράς και συγκροτήθηκε ο Σύλλογος «Νέα Αγορά Χανίων» από τους καταστηματάρχες. Οι χώροι εξωτερικά απαλλοτριώθηκαν επίσης και διαμορφώθηκαν διαφορετικά, ενώ έγιναν κι άλλα παραπλήσια έργα. Κατά κύριο λόγο, στο ανατολικό και δυτικό τμήμα στεγάζονταν κρεοπωλεία, στο άκρο της δυτικής στοάς τα ιχθυοπωλεία και στο βόρειο και νότιο τα οπωρολαχανοπωλεία.
Ελάχιστες μέρες πριν από τη Μάχη της Κρήτης, το Μάιο του 1941, αποπερατώθηκε και το αντιαεροπορικό καταφύγιο στη νοτιοανατολική πλευρά της Αγοράς. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και παρά τη δυναμική αντίδραση του τότε δημάρχου Ν. Σκουλά, οι Γερμανοί κατέλαβαν όλη την εγκάρσια στοά, την απομόνωσαν και τη χρησιμοποίησαν για τις ανάγκες του στρατού κατοχής.
Γράφει ο Αντώνης Νομικός
