Ο μνημονιακός δήμος Χανίων και τα τραπεζοκαθίσματά του

Πολλοί ξαφνιάστηκαν από τις διαμαρτυρίες των πολιτών έξω από το δημαρχείο Χανίων αναφορικά με την κατάσταση με τα τραπεζοκαθίσματα και τις καταλήψεις δημόσιων χώρων από καταστήματα και ιδιώτες.

 

Πολλοί δεν κατάλαβαν το λόγο της διαμαρτυρίας, εφόσον η παρούσα κατάσταση έχει γίνει τόσο φυσική που για πολλούς δεν υπάρχει λόγος αμφισβήτησής της. Κι εφόσον η κατάσταση είναι φυσική, αφύσικοι πρέπει να είναι αυτοί που αντιδρούν, σκέφτονται αυτοί που δεν καταλαβαίνουν. Και κατά έναν τρόπο, ναι, έχουν δίκιο! Είναι αφύσικο το λογικό. Είναι αφύσικο το νόμιμο. Είναι αφύσικος ο δημόσιος χώρος. Ξεμάθαμε τη σημασία του.

Περί φυσικού και αφύσικου λοιπόν ο λόγος.

Τι είναι φυσικό; Φυσικό είναι λόγου χάρη ένας δήμος (όπως ο δήμος Χανίων) σε μία περίοδο κρίσης να θέλει να ασκήσει κοινωνική πολιτική για να στηρίξει τους πολίτες. Είναι όμως επίσης φυσικό όταν έχεις έναν Δήμαρχο ανίκανο (λόγω ιδεολογικής ταύτισης ή κομματικής εξάρτησης ή αδυναμίας χαρακτήρα) να αμυνθεί στις περικοπές που του επιβάλλουν οι κεντρικές αρχές να επιθυμεί να βρει έσοδα από άλλες πηγές για να μπορεί να ασκήσει αυτή την πολιτική. Κι οπότε, διαμορφώνεται το έδαφος για μία ερμαφρόδιτη συνθήκη λειτουργίας, όπου ναι μεν αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής αλλά δεν υπάρχει η επιθυμία, η θέληση, η ικανότητα σύγκρουσης με τους φορείς που σου στερούν τη δυνατότητα να ασκήσεις αυτή την πολιτική, που σε θέτουν απέναντι απ’ τον πολίτη.

Σε αυτή τη σύγκρουση, είναι φυσικό να υπάρχουν παράδοξα φαινόμενα. Στα οποία ο φορέας της βοήθειας προς τα θύματα της κρίσης είναι συγχρόνως και ο φορέας της κρίσης που δημιουργεί τα θύματά τα οποία χρήζουν βοήθειας.

Όπως, λ.χ. ο Δήμος Χανίων. Η ανακοίνωση της λειτουργίας λαχανόκηπου για τους άπορους συμβάδισε με μία άλλη είδηση για την οποία δεν εκδόθηκε δελτίο τύπου: τη συμμετοχή του δήμου στις διαδικασίες πλειστηριασμών που θα δημιουργήσουν απελπισμένους και άπορους. Τι το περίεργο βρίσκεται; Είναι φυσικό.

Το φυσικό του να αντλείς έσοδα από την ύπαρξη τραπεζοκαθισμάτων

Κι υπό το πρίσμα αυτό, είναι φυσικό ότι το ζήτημα με τα τραπεζοκαθίσματα και τις καταλήψεις δημόσιων χώρων αντιμετωπίζεται ως μία πιθανή πηγή εσόδων.

Βλέπετε, σκέφθηκαν κάπως κουτοπόνηρα: Εφόσον η παρανομία υπάρχει, εφόσον η αυθαιρεσία είναι κυρίαρχη, γιατί να μην προχωρήσω σε μία μερική νομιμοποίηση ώστε να έχω ένα νόμιμο έσοδο από τη διαδικασία; Άλλωστε, πάντα υπήρχαν πρόθυμοι έτοιμοι να «βοηθήσουν» συγκεκριμένους καταστηματάρχες. Άλλωστε, η παρανομία εφόσον δεν την νομιμοποιήσουμε θα γιγαντωθεί. Κι επιτέλους, είναι και κοινωνικό το έργο που προσφέρουμε αφού είναι προτιμότερα πεζοδρόμια γεμάτα προϊόντα, πλατείες γεμάτες τραπεζοκαθίσματα παρά η εικόνα μιας πόλης με κλειστά μαγαζιά και νεοάνεργους. «Δε βγάζουμε μονάχα ένα έσοδο, αντιστρέφουμε και το κλίμα!», θα μπορούσαν σχεδόν να θριαμβολογήσουν οι αρχές. Όλα είναι ψυχολογία.

Αυτό το μερικό, που έγινε επιπλέον και το επιπλέον που θέριεψε κι έγινε ακόμη παραπάνω. Γιατί η διαδικασία λειτουργεί και από την ανάποδη. Αν η παρανομία νομιμοποιείται είναι επειδή το παράνομο γίνεται καθεστώς. Και ένα καθεστώς, εφόσον δεν υπάρχουν αντιδράσεις απέναντί του, δε μπορεί παρά να νομιμοποιείται και να επεκτείνεται.

Κι έτσι, εκεί που υπήρχαν κάποιοι καταστηματάρχες που είχαν «γνωστούς» ή τύγχαιναν της «εύνοιας» των αρχών ως προς την αντιμετώπιση τους σε σχέση με την τήρηση του νόμου, τώρα πολλαπλασιάστηκαν. Εφόσον το να μην τηρείς τον νόμο έγινε «αναγκαίο» ώστε να μην υστερείς σε σχέση με τον άλλο καταστηματάρχη και ανταγωνιστή.

Κι εκεί λοιπόν που υπήρχε ένας καταστηματάρχης που είχε απλώσει την πραμάτειά του, βρέθηκαν δύο, τρεις, η ευθεία έγινε μία εμποροπανήγυρι. Οι αρχές δεν έκαναν τη δουλειά τους. Επειδή αυτές ήταν οι εντολές; Επειδή υπήρχε διαφθορά ή κυριάρχησε ο φόβος; Επειδή υπήρχε έλλειψη προσωπικού; Μπορεί όλα αυτά μαζί.

Η ασυδοσία επεκτάθηκε. Δεν επεκτάθηκε απλά. Επιτράπηκε να επεκταθεί: η αδιαφορία των αρχών ή η αδυναμία τους να ανταπεξέλθουν ήταν μία επιλογή. Η αδράνεια συντέλεσε δραστικά στο να γίνει καθεστώς η παρανομία. Τώρα; Τραπεζάκια παντού!

Το φυσικό ενός καθεστώτος παρανομίας

Οι νόμιμοι μετατράπηκαν σε μειοψηφία, περίπου προβληματικοί σε σχέση με τη νέα πραγματικότητα που διαμορφωνόταν. Αυτοί οι «περίεργοι» χαλούσαν την εικόνα μίας γενικότερης καταπάτησης και αυθαιρεσίας. Είναι το πρόσωπο αυτού που θα μπορούσε να είναι η πόλη μας. Αλλά δεν είναι. Το νόμιμο ζει στο περιθώριο.

Για να φτάσουμε στο σήμερα όπου εν τέλει ο δήμος νομιμοποίησε το παράνομο. Με το κατάλληλο νόμιμο πλέον αντίτιμο. Κι οπότε το νόμιμο κι ουσιαστικό – ο λόγος που οδήγησε στην δημιουργία και ύπαρξη του νόμου – έχασε και τυπικά την αξία του – από τη στιγμή που προσδώθηκε μία τιμή, ένα αντίτιμο το οποίο όταν πληρώνεις ο νόμος χάνει την ισχύ του. Η εφαρμογή του νόμου έγινε ανούσια. Και είναι λογικό πλέον ότι οι όποιες προϋποθέσεις θέτονται – πολλές φορές αρκετά αυστηρές – δε γίνονται σεβαστές: υπάρχουν για εξαιρετικές περιπτώσεις. Εξαιρέσεις που επαληθεύουν τον κανόνα.

Να, λ.χ. από σχετικό έγγραφο της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων μαθαίνω ότι για να επιτραπεί η τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων πρέπει να τηρούνται οι εξής πολύ σημαντικές προϋποθέσεις:

• Τα τραπεζοκαθίσματα θα πρέπει να είναι απλού τύπου, από φυσικά υλικά
• Δε θα πρέπει να τοποθετηθούν οποιασδήποτε μορφής σταθερά / μη σταθερά, εμπρόσθια / πλαϊνά κάθετα στοιχεία από πλαστικό και οι μηχανισμοί τους. Σε περίπτωση που τοποθετούνται ομπρέλες, αυτές θα είναι απλού τύπου, με υπόλευκο πανί και δε θα φέρουν κανένα διαφημιστικό λογότυπο.
• Δε θα πρέπει να υπάρχει σταθερή ξύλινη ανωδομή πάνω στα σκιάδια
• Δε θα πρέπει να τοποθετηθούν φωτιστικά σώματα μεγάλων διαστάσεων μόνιμα ή κινητά, φορητοί μηχανισμοί θέρμανσης με ορατή φλόγα, μηχανισμοί ψύξης, συσκευές τηλεόρασης, καθώς και διάφορα άλλα στοιχεία (πάγκοι, μπαρ, επικρεμάμενες γλάστρες, ηλεκτρονικά παιχνίδια, κλπ)

Ποιες απ’ αυτές τηρούνται; Και από ποιους; Σύμφωνα με το έγγραφο η βεβαίωση ανακαλείται στη διαπίστωση της οποιασδήποτε παράβασης ενός εκ των παραπάνω όρων κατά τη διάρκεια τακτικού ελέγχου της υπηρεσίας. Η μη συμμόρφωση με τους συγκεκριμένους κανόνες θεωρείται αλλοίωση του μνημειακού χαρακτήρα της παλαιάς πόλης, μας ενημερώνει το σχετικό έγγραφο. Ε και;

Το φυσικό της ασέβειας προς τον χαρακτήρα της παλιάς πόλης

Ο νόμος υπάρχει για να παρακάμπτεται απ’ όσους έχουν τη δυνατότητα. Όσοι δεν τον παρακάμπτουν είτε από αδυναμία είτε από ιδιοσυγκρασία, είναι περίπου δακτυλοδεικτούμενοι. Ως εκ τούτου, εξίσου περίεργοι είναι πλέον αυτοί που περπατούν στα πεζοδρόμια και έχουν το θράσος να διαμαρτύρονται για την κατάσταση που επικρατεί σε συγκεκριμένες περιοχές.

Κι έτσι, σήμερα είναι φυσικό, υπάρχουν πεζόδρομοι εξ ολοκλήρου υπό κατάληψη και ολόκληρες περιοχές για τις οποίες – εις το όνομα της τουριστικής δραστηριότητας – κανένας σεβασμός δεν υπάρχει ούτε στους κανόνες που θέτονται ούτε και στους άλλους χρήστες των περιοχών, είτε αυτοί είναι μόνιμοι κάτοικοι είτε απλοί περιπατητές.

Δεν υπάρχει σεβασμός για τον χαρακτήρα της παλιάς πόλης. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για την ανάδειξή της. Οι όροι και οι προϋποθέσεις είναι ανούσια. Όλα είναι μασαμπούκα.

Αυτό, κάποιοι το ονομάζουν ανάπτυξη. Εγώ το λέω τριτοκοσμική υποβάθμιση. Με ευθύνη και των πολιτών.

Είναι περιττή η δημοκρατική λειτουργία;

Η υποβάθμιση αυτή που ξεκινά από τους δημόσιους χώρους και τα τραπεζοκαθίσματα φθάνει εν τέλει στον ίδιο τον πυρήνα της δημοκρατίας.

Οι απολύσεις σήμερα σε όλη την Ελλάδα στους ΟΤΑ συνδέονται με την υποβάθμιση των δημόσιων χώρων, εφόσον η υποβάθμιση της λειτουργίας των δήμων οδηγεί στην περαιτέρω αναγκαιότητα για εξεύρεση πηγών εσόδων, επιτείνει την αδυναμία λειτουργίας ελεγκτικών μηχανισμών, την αδυναμία λειτουργίας υπηρεσιών. Δημιουργεί την «ανάγκη» για περαιτέρω εκμετάλλευση των δημόσιων χώρων.

Σχετίζεται με μία επιλογή που ο δήμος Χανίων και ο δήμαρχος Σκουλάκης ποτέ δε θέλησε να κάνει.

Ο δημόσιος χώρος δεν αποτελεί ιδιοκτησία καμίας δημαρχιακής αρχής. Αλλιώς δεν είναι δημόσιος. Ο Δήμος και η αρχή που εκλέγεται είναι διαχειριστής. Ο Δήμαρχος, ως εκλεγμένος εκπρόσωπος των πολιτών θα έπρεπε να λειτουργεί ως προασπιστής της ύπαρξής του εις όφελος των πολιτών, και όχι ως νταβατζής σε συνδιαλλαγή με τους ιδιώτες, επειδή υπάρχει οικονομική αναγκαιότητα στο Δήμο για έσοδα. Επειδή επιβλήθηκε λιτότητα και κόπηκαν τα αναγκαία κονδύλια για να μπορεί να διεκπεραιώσει το έργο του ο Δήμος.

Πρέπει να επιλέξει ο Δήμαρχος Χανίων, πρέπει όλοι μας να επιλέξουμε: Ή με τη Δημοκρατία ή με την «οικονομική αναγκαιότητα». Δε γίνεται να δουλεύεις και για το Θεό και για το μαμωνά.

Οι αντιδράσεις πολιτών για τους δημόσιους χώρους ήταν οι πρώτες μετά από καιρό. Έμοιαζαν αφύσικες σε πολλούς. Όμως στις παράλογες εποχές που ζούμε, αυτό που φαντάζει αφύσικο είναι πολλές φορές το αναγκαίο: αυτό που μας ξυπνά από τον πιο βαθύ λήθαργο. Όταν φυσικό όλο και πιο συχνά είναι το καταστρεπτικό. Ο θάνατος που συνηθίζουμε.

*Η φωτογραφία είναι από την ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε με αφορμή τις αντιδράσεις των πολιτών http://publicspacechania.blogspot.gr – Δείτε επίσης την Τροποποίηση του Κανονισμού Παραχώρησης Κοινόχρηστων Χώρων από το Δήμο Χανίων εδώ

 

Πηγή: Αγώνας της Κρήτης | Γράφει ο Γιάννης Αγγελάκης