Το άγχος των Πανελλαδικών και ο ρόλος της οικογένειας – Τι πρέπει να κάνουν οι υποψήφιοι και οι γονείς τους
Στο Zarpa Radio 89,6 και την Ανδρονίκη Κοκοτσάκη μίλησε η κα Ελένη Κουράκη, ψυχολόγος – ψυχαναλύτρια στο κέντρο πρόληψης εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων.
Η συζήτηση αφορούσε τις Πανελλήνιες εξετάσεις, τον τρόπο αντιμετώπισης του άγχους αλλά και την μεθοδικότητα για την επιτυχία των παιδιών την περίοδο αυτή.
«Οι Πανελλήνιες εξετάσεις είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα και ένα θέμα που απασχολεί τις ελληνικές οικογένειες. Όταν έρχεται η ώρα να δώσει το παιδί εξετάσεις, όλη η οικογένεια κινείται σε αυτόν τον ρυθμό των εξετάσεων. Δεν είναι αγώνας μόνο του μαθητή, αλλά μια κατάσταση που κρίνει τον τρόπο που μπορεί να αντιδράσει η οικογένεια, αν θα πετύχει ή θα αποτύχει στην προσπάθειά του αυτή.
«Ο εξεταζόμενος πρέπει να ακολουθήσει κάποια συγκεκριμένα πράγματα: την οργάνωσή του, να βάλει τους στόχους του, να ρυθμίσει το διάβασμά του. Πέρα όλων αυτών είναι κι η ψυχολογία, η οποία επηρεάζεται από τους άλλους. Κάθε παιδί, που είναι καρπός μιας οικογένειας, επηρεάζεται σε καταστάσεις άγχους και στρες από τους ίδιους του τους γονείς. Αυτό συμβαίνει ειδικά στην Ελλάδα, όπου το αποτέλεσμα των εξετάσεων θεωρείται ότι κρίνει το αποτέλεσμα ολόκληρης της οικογένειας. Αν το παιδί περάσει στις Πανελλήνιες εξετάσεις, τότε οι γονείς κάνανε καλά την δουλειά τους. Αν ένα παιδί αποτύχει, τότε κάποιο πρόβλημα υπάρχει μέσα στην οικογένεια».
«Υπάρχουν γονείς που θέλουν να ικανοποιήσουν τα προσωπικά τους όνειρα, μέσα από την επιτυχία των παιδιών τους. Αισθάνονται ότι έρχεται η ώρα να πετύχουν κάτι, το οποίο έχουν αφήσει καιρό στην άκρη. Το παιδί αισθάνεται ότι δεν έχει μόνο τα δικά του όνειρα, αλλά τα όνειρα ολόκληρης της οικογένειας να εκπληρώσει. Είναι σημαντικό ένας γονιός να μη συμπάσχει το ίδιο με το παιδί του όταν δίνει εξετάσεις. Έχει τη δική του ζωή, τις δικές του ικανοποιήσεις, θα συνδράμει με την βοήθειά του, αλλά δεν κρίνεται ο ίδιος μέσα από την επιτυχία ή αποτυχία του παιδιού του. Το παιδί πρέπει να πάρει τη διαδικασία αυτή ως ένα προσωπικό γεγονός. Να μην αισθάνεται δηλαδή, ότι είναι ένα άγχος, το οποίο θα απογοητεύσει τους γονείς, άγχος για την εικόνα του, άγχος με την σύγκριση των συμμαθητών του, άγχος για το μέλλον του».
«Ένα παιδί μέσα από αυτή τη δοκιμασία χρειάζεται να ξέρει ότι οι Πανελλήνιες είναι ένα τεστ γνώσεων, το οποίο όμως δε μπορεί να κρίνει ολόκληρη τη ζωή του και την επαγγελματική του πορεία. Έχει πολλές εναλλακτικές. Κάθε παιδί θέλει να προκόψει στη ζωή του, να πετύχει κάτι, το θέμα είναι ότι επιτυχία είναι να κάνεις αυτό που θες, να θες αυτό που κάνεις. Για να ανακαλύψει ένα παιδί αυτό που θέλει, χρειάζεται να του αφήσουμε τον χώρο του, εκεί θα δώσει το είναι του, θα προσπαθήσει. Αν εμείς, ως γονείς, είμαστε πιο μπροστά από το παιδί και το διευθύνουμε σαν manager λέγοντάς του τι θα κάνει, τότε το παιδί δεν έχει ανακαλύψει τη δική του πυξίδα και δε μπορεί να δώσει τη δύναμη στη δική του επιθυμία. Η επιθυμία είναι το κλειδί της επιτυχίας».
«Το άγχος είναι θετικό. Στη ζωή μας έχουμε άγχος για να εκπληρώσουμε τα «θέλω» μας, τους στόχους μας και είναι φυσιολογικό να έχουμε έναν φόβο, μια αμηχανία, τα οποία μας κινητοποιούν και μας βάζουν σε μια διαδικασία προετοιμασίας, για να ελέγξουμε την επιτυχία. Όταν όμως αυτό μπλοκάρει την προσπάθειά μας, μας αδρανοποιεί, μας κάνει να μην μπορούμε να ενεργήσουμε, να κάνουμε καταστροφικές σκέψεις και να παραιτούμαστε, τότε αυτό το άγχος μας επηρεάζει πολύ περισσότερο. Κι εδώ έρχεται το ερώτημα: γιατί όμως έχουμε δώσει τόσο χώρο σε αυτό το άγχος; Πολλές φορές που έχω βρεθεί με παιδιά της Γ’ λυκείου και έχουν αυτό το άγχος, ανακαλύπτω ότι πηγάζει επειδή ακριβώς δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα ποια είναι η δική τους επιθυμία. Είναι δική τους επιθυμία να πάνε σε αυτή τη σχολή; Από τη μία το παιδί θέλει να κάνει πράξη την επιθυμία των γονιών του, από την άλλη θέλει να εκπληρώσει την δική του επιθυμία. Είναι ένα στοιχείο ωρίμανσης των παιδιών στην εφηβεία να μπορέσουν να αυτονομηθούν. Αυτονομία είναι να μπορώ να σκέφτομαι για ‘μένα, να ενεργώ για ‘μένα και δεν είναι καθόλου εύκολο».
«Ένα παιδί που είναι στην εφηβεία δεν έχει την εμπειρία της ζωής και φοβάται ότι θα αποτύχει. Ακόμα ένα άγχος εκτός από την ενηλικίωση. Γι’ αυτό χρειάζονται την στήριξη των ανθρώπων που είναι δίπλα τους. Άνθρωποι που ακολούθησαν τελικά τα θέλω τους, πετύχανε και το έχουμε δει αυτό. Μπορεί να ακούγεται ρομαντικό, όμως είναι η αλήθεια. Καλό θα είναι οι γονείς να μπουν σε ένα κλίμα ψυχραιμίας και να πουν στο παιδί ότι δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου. Δε σημαίνει ότι κρίνεσαι σαν άνθρωπος από τις Πανελλήνιες εξετάσεις».
«Η πορεία των Πανελλαδικών εξετάσεων δεν είναι ένας αγώνας ταχύτητας. Είναι ένας αγώνας που κρατάει ένα, το πολύ δύο χρόνια και δεν είναι μια κατάσταση που έρχεται τον τελευταίο μήνα. Όταν έρθει ο τελευταίος μήνας των Πανελλαδικών εξετάσεων, ήδη έχει γίνει μια πρώτη προσπάθεια. Βάση αυτής της προσπάθειας το παιδί θα πρέπει να οργανώσει το διάβασμά του και να δώσει την έμφασή του στα σημεία που μπορεί να αποδώσει. Ο καθένας έχει ένα δικό του τρόπο να διαβάζει. Δε μπορούμε να πούμε εμείς πως θα το κάνει ο καθένας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε το παιδί στο πώς να το ανακαλύψει. Σε αυτά λοιπόν τα τελευταία 100 μέτρα που έχουνε μείνει να κοιτάξουν την στρατηγική τους, τους στόχους τους, για να μπορέσουν να είναι εκεί όταν θα πέσουν τα θέματα των Πανελληνίων».
«Δεν πρέπει να βιαστούν να παραδώσουν το γραπτό τους. Βιάζονται τόσο πολύ λόγω άγχους και φεύγοντας από τις αίθουσες συνειδητοποιούν ότι αν είχαν χρησιμοποιήσει όλο τον χρόνο θα είχαν κάνει καλύτερη προσπάθεια. Είναι σημαντικό το παιδί να μιλήσει στους γονείς του εφόσον μπορεί. Τις περισσότερες φορές οι γονείς είναι τόσο αγχωμένοι που είναι κακοί σύμβουλοι.
«Οι διακυμάνσεις στην ψυχολογία είναι φυσιολογικές σε αυτή τη φάση, σε μια περίοδο που το παιδί παλεύει, αγωνίζεται και είναι ζωντανός. Δεν πρέπει να έχουν άγχος που έχουν άγχος, είναι φυσιολογικό, αρκεί να το μοιράζονται και να μπορούν να το διαχειριστούν. Πρέπει να γνωρίζουν ότι οι Πανελλήνιες είναι μια μάχη, όχι ο πόλεμος, ένα δείγμα αυτογνωσίας. Πολλές φορές, σε μια τέτοια περίοδο το παιδί μαθαίνει καλύτερα τον εαυτό του κι αυτό μετράει περισσότερο, απ’ ότι το αποτέλεσμα των εξετάσεων».
«Η ζωή έχει πολλά να τους προσφέρει. Αυτό θα ήθελα να πω στα παιδιά. Τώρα βρίσκονται απέναντι στη στροφή, θα έρθει κι άλλη που δεν ξέρει τι θα τους φέρει. Το βασικότερο είναι να υπάρχει σωστή στρατηγική: να οργανώσουν το χώρο και το γραφείο τους, να διαβάζουν με τον ρυθμό που εκείνοι αισθάνονται καλύτερα, να διαχειριστούν καλύτερα τον χρόνο τους για να έχουν παραπάνω ώρα για διαβάσουν, να κάνουν πρόβα, να μπαίνουν δηλαδή σε μια συνθήκη εξετάσεων όπου θα βάζουν τα θέματα και θα απαντούν, να μοιράζονται με τους γονείς τους τα συναισθήματά τους, τις ανησυχίες τους και τέλος να έχουν στο μυαλό τους μια θετική εικόνα που τους δημιουργεί μια ηρεμία για το μέλλον».
«Κανείς γονιός δεν είναι τέλειος. Είναι ένας άνθρωπος με σχετικές δυνάμεις και πρέπει να είναι καλός, όχι τέλειος. Αυτό θέλουν και τα παιδιά, γιατί εκτιμούν την αυθεντικότητά του και βλέπουν ότι δε φοβάται να τους ξεπεράσει και να γίνει ενήλικας. Δεν πειράζει που κάνουμε λάθη, αρκεί να τα αναγνωρίζουμε και να προσπαθούμε, όλη μας η ζωή είναι μια προσπάθεια και αξίζει να προσπαθούμε, ειδικά για να παιδιά μας».
zarpanews.gr
