Βασίλης Διγαλάκης: Κάν’ το όπως η Κύπρος

Όταν το 1974 ο Αττίλας εισέβαλε στην έτερη ελληνική μεγαλόνησο, οι Κύπριοι ήταν φτωχοί. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους ήταν τότε μόλις το ένα τρίτο από αυτό της Ελλάδας. Η ψαλίδα έκλεισε περίπου το 1986, όταν οι Κύπριοι κατάφεραν να φτάσουν στο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας. Μέχρι λίγο πριν την κρίση του 2010, το επίπεδο πλούτου των Ελληνοκυπρίων και των υπολοίπων Ελλήνων ήταν σχεδόν το ίδιο. Και παρά το ότι η κρίση έπληξε και τις 2 χώρες, σήμερα οι Κύπριοι είναι περίπου 35% πλουσιότεροι από ότι εμείς. Όμως, η οικονομική ανάπτυξη δεν είναι ο μόνος τομέας που οι Κύπριοι τα καταφέρνουν καλύτερα από τους Έλληνες.

Μέχρι και το 1992, η Κύπρος δεν είχε κανένα πανεπιστήμιο. Οι Κύπριοι νέοι ήταν υποχρεωμένοι να έρθουν στην Ελλάδα προκειμένου να σπουδάσουν. Σήμερα, η Κύπρος διαθέτει 3 εξαιρετικά δημόσια Πανεπιστήμια (το Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι σταθερά ανάμεσα στα 400 καλύτερα του κόσμου) αλλά και 5 ιδιωτικά. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου έχει περίπου τους μισούς φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ο προϋπολογισμός του για το 2018 ήταν 135 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 47,5 ήταν η άμεση κρατική δαπάνη, όταν για το Πανεπιστήμιο Κρήτης μόλις ξεπερνούσε τα 52 εκατομμύρια με κρατική δαπάνη περίπου 35 εκατομμύρια.

Ουσιαστικά, για κάθε φοιτητή του Πανεπιστημίου Κύπρου, η δημόσια δαπάνη ήταν περίπου η τριπλάσια. Την ίδια στιγμή, το θεσμικό πλαίσιο όχι μόνο διευκολύνει, αλλά ενθαρρύνει την εμπλοκή των Πανεπιστημίων στην οικονομική δραστηριότητα ως μοχλούς καινοτομίας και ανάπτυξης. Έτσι, πέρσι το Πανεπιστήμιο Κύπρου ξεκίνησε ένα πρωτοποριακό έργο για την ανασύσταση της καλλιέργειας χαρουπιάς σε χέρσες εκτάσεις που θα παραχωρηθούν από το Κράτος. Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει ένα φυσικό δάσος από 40.000 χαρουπιές, ενώ οι ερευνητικές δραστηριότητες θα βοηθήσουν στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με στόχο η αγροτική παραγωγή χαρουπιού να επανέλθει στα επίπεδα που είχε πριν το 1974.

Στην Κύπρο σήμερα σπουδάζουν 48.000 νέοι, εκ των οποίων οι μισοί, δηλαδή 24.000 είναι αλλοδαποί. Η Κύπρος έχει αναδειχθεί σε έναν εξωστρεφή πόλο έλξης για νέους ανθρώπους που ζουν, σπουδάζουν και δημιουργούν στο νησί. Όταν, κατά την διάρκεια της πρυτανικής μου θητείας στο Πολυτεχνείο Κρήτης, μετά από πολύ προσπάθεια, δημιουργήθηκαν 2 εξειδικευμένα μεταπτυχιακά προγράμματα με δίδακτρα για τους αλλοδαπούς φοιτητές, υπήρξε θερμή ανταπόκριση από ξένους φοιτητές. Λίγο μετά ο Υπουργός Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γαβρόγλου, έβαλε εμπόδια στη λειτουργία μεταπτυχιακών προγραμμάτων με δίδακτρα στα αγγλικά, ακυρώνοντας τις προσπάθειες των Ελληνικών πανεπιστημίων για εξωστρέφεια.

Αν κανείς βρεθεί Πέμπτη απόγευμα στο αεροδρόμιο της Πάφου, θα εκπλαγεί από το πλήθος μαθητών από χώρες της Μέσης Ανατολής. Εύπορες οικογένειες επιλέγουν την Κύπρο, προκειμένου να στείλουν τα παιδιά τους να φοιτήσουν στο Λύκειο και στο Γυμνάσιο. Παρόμοια εικόνα εξωστρέφειας παρουσιάζει η Κύπρος και στον τουρισμό. Καθώς το νησί τους υστερεί σημαντικά σε φυσικό πλούτο, οι Κύπριοι προσπάθησαν να αναδείξουν τα υπόλοιπα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα.

Το νησί διαθέτει σήμερα 1600 θέσεις ελλιμενισμού σε μαρίνες. Μέσα στα επόμενα χρόνια θα έχουν αυξηθεί σε πάνω από 4000, καθώς ήδη κατασκευάζονται μαρίνες στην Αγία Νάπα, στο Παραλίμνι της Πάφου, ενώ θα επεκταθεί και η υφιστάμενη μαρίνα Λάρνακας. Και φυσικά οι μαρίνες είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Η Κύπρος αναπτύσσει δυναμικά τον τομέα των πολυτελών ακινήτων, κεφαλαιοποιώντας με δυναμικό τρόπο την σταθερότητα που της δίνει η θέση της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θα μπορούσε κανείς να συνεχίσει επί μακρόν: να αναφέρει τις υποδομές, τους φορολογικούς συντελεστές, το εν γένει φιλικό κλίμα προς τον επιχειρηματικό κόσμο. Και όλα αυτά, σε μία χώρα που κατοικείται από Έλληνες, που μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση 25 χρόνια μετά από εμάς, που είναι διχοτομημένη και ζει υπό μία διαρκή απειλή. Σε ένα άνυδρο νησί περίπου στο μέγεθος της Κρήτης, χωρίς αντίστοιχη φυσική ομορφιά ή αρχαιολογικούς θησαυρούς. Μήπως τελικά το μεγαλύτερο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι απλά ο τρόπος που σκεφτόμαστε και οι συνταγές που ακολουθούμε από τη μεταπολίτευση και μετά;