Χανιά | Το Πασχάλιον μήνυμα του Μητροπολίτη Δαμασκηνού

«Ἰδοὺ σκοτία καὶ πρωΐ, καὶ τί πρὸς τὸ μνημεῖον Μαρία ἕστηκας, πολὺ σκότος ἔχουσα ταῑς φρεσίν; ὑφ‘ οὗ ποῦ τέθειται ζητεῖς ὁ Ἰησοῦς. Ἀλλ‘ ὅρα τοὺς συντρέχοντας Μαθητάς, πῶς τοῖς ὀθονίοις καὶ τῷσουδαρίῳ, τὴν Ἀνάστασιν ἐτεκμήραντο, καὶ ἀνεμνήσθησαν τῆς περὶτούτου Γραφῆς. Μεθ’ ὧν, καὶ δι’ ὧν καὶ ἡμεῖς, πιστεύσαντες, ἀνυμνοῦμέν σε τὸν ζωοδότην Χριστόν».

Ὁ διά τεσσαράκοντα ἡμερῶν προηγηθείς ἐξαγνισμός τῆς ὕπαρξηςκάθε ἀνθρώπου πού παραμένει στίς καρδιές μας καί προαναγγέλλει τήΜεγάλη Ἑβδομάδα καί τό Πάσχα, εἶναι προφανές ὅτι ἀντιμετωπίζεικαθημερινά νέες καί περίπλοκες προκλήσεις λόγῳ τῆς πανδημίας. Οἱποιμένες καί δάσκαλοι πού βρίσκονται στήν πρώτη γραμμή τῆς χριστιανικῆς διακονίας, συχνά διακρίνουν ὁλοκάθαρα τά ζητήματα πού προκαλοῦν ἀναστάτωση στήν κοινωνία. Ὡστόσο, ἐν μέσῳ αὐτοῦτοῦ χάους καί τῆς ταλαιπωρίας, ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἔχει κρατήσει πνευματικά ἀσφαλεῖς, μέ τή διαβεβαίωση ὅτι ἡ ἀγάπη καί ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ συνεχίζει νά ὑπάρχει ἀνάμεσά μας.

Ἄν θέλησουμε νά διασκευάσουμε τόν ἀνωτέρω ὕμνο, θάμπορούσαμε ἐπίκαιρα νά τοῦ δώσουμε τήν ἔννοια τοῦ σημερινοῦἀοράτου ἐχθροῦ πού ταλανίζει ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα καί νάἐξάρουμε τή θυσία τῶν ἀνθρώπων τῆς πρώτης γραμμῆς, τῶνἀνθρώπων τῆς ὑγείας, γράφοντας: «Ἰδοὺ σκοτία καὶ πρωΐ, καὶ τί πρὸςτό Νοσοκομεῖον ἰατροί ἕστηκαν, πολὺ κόπον ἔχοντες ἀποροῦντες ποῦτέθεινται οἱ ἀσθενεῖς. Ἀλλ‘ ὅρα τοὺς συντρέχοντας ἰατρούς καίνοσηλευτάς, πῶς τούς ἀσθενεῖς διακονοῦν, τὴν ὑγείαν τους τεκμαίρουσι, ἀναμνησθέντες τοῦ Ἰησοῦ τήν σταύρωσιν. Πάντες ἡμεῖςεὐχαριστοῦμεν, εὐγνωμονοῦντες καί διαλαλοῦντες τήν ἀγάπην καίθυσίαν αὐτῶν».

Καθώς ταξιδεύουμε στίς ἐμπειρικές πτυχές αὐτῆς τῆς πανδημίας, οἱ προσπάθειες κατανοήσης καί βοήθειας τοῦ ἑνός πρός τόν ἄλλονἐμπνέουν προσφορά, προσευχή καί μετάνοια ζητώντας τό ἔλεος τοῦΘεοῦ. Φέτος θά ἐπιθυμοῦσα νά ἀφιερώσω αὐτό τό μήνυμα στούςἀνθρώπους πού ἕνα ὁλόκληρο χρόνο, χωρίς καμία προστασία, διακονοῦσαν τούς ἀσθενεῖς μέ Covid-19, σέ αὐτούς πού ἀσθένησαν, σέ αὐτούς πού θυσίασαν τή ζωή τους στό βωμό τοῦ καθήκοντος μέσα στά Νοσοκομεῖα, σ’ αὐτούς πού καθημερινά γίνονται μάρτυρες τῶνγεγονότων προσπαθώντας παντοιοτρόπως νά ἀπαλύνουν τόν πόνο καίνά παρηγορήσουν ὅσους καταφεύγουν σ’ αὐτούς.

Ἡ βαθιά καλοσύνη τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀνθρωπότητα καί ἡφιλανθρωπία Του προσφέρουν τήν ὀμορφιά πού ἐνδημεῖ στίς ψυχές ὅλων. Αὐτή τήν καλοσύνη ἔχουν πρότυπο ὅλοι ὅσοι ἀνέφεραπροηγουμένως. Εἶναι φυσικό νά ἐπιδιώκει ὁ ἄνθρωπος νά βιώσει μιάλαμπρή ἀντανάκλαση τοῦ φωτός τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ. Σοφᾶδιδάσκει ὁ Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Νύσσης, τό «ἀγκίστρι» πού ὁ Θεός ἔθεσεἐντός μας διά τῆς Σαρκώσεώς Του ἕλκει πρός τούς οὐρανούς. Κατ’ αὐτόν τόν τρόπο, ἡ ἁμαρτωλή φύση καταπιάνεται μέ τά ἔργα τῆς ἀγάπης καί τῆς συγχώρησης. (Λόγος Κατηχητικός ὁ Μέγας). «Ἄς ἔχουμεὅλοι μας θάρρος!» διακηρύσσει καί πάλι σ’ ἕνα λόγο του ὁ Γρηγόριος ὁ Νύσσης, ὁ ὁποῖος προτρέπει καί περιγράφει πῶς ἡ γεύση τῆς ὡραιότητος τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά προσελκύσει τήν ψυχή καί νά τήνἀπαλλάξει ἀκόμη καί ἀπό ἁμαρτωλές καταστάσεις πού παραμένουν βαθιά ριζωμένες μέσα της. (Περί Παρθενίας).

Εἶναι γεγονός ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία μᾶς παρέχει μιά κοινή γλῶσσα, τήγλῶσσα τῆς ἀγάπης καί τῆς ὀμορφιᾶς. Λέγεται ὅτι ἡ Ἁγ. Μακρίνα δίδασκε τόν ἀδερφό της, Ἅγ. Γρηγόριο τό Νύσση τά ἑξῆς: «Ἡ θεία ζωή πάντα θά ἐνεργοποιῆται διά τῆς ἀγάπης». (Διάλογος περί Ψυχῆς καίἈναστάσεως). Καί πράγματι, ὁ καρπός τῆς ταπεινῆς μας προσευχῆς, ἡχάρη πού προσαρτᾶται στά βάθη τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου μαζί μέτήν ἀγάπη διαθλᾶται διά τῆς θείας ὡραιότητος καί ὁρίζεται ὡς ὁ τελικός της στόχος, δηλ. ἡ ἐκπλήρωσή της, καθώς «ἡ τελεολογία τῆς ἀγάπης στόν θεῖο ἔρωτα διέρχεται ἀπ’ ὅλους τούς πολιτισμούς, καίφτάνει στήν ἀποκορύφωσή της» σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τοῦ Ἁγ. Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. (Trostyanskiy, 2016, xiii). Ἄν αὐτό δέν εἶναιἡ οὐσία τῆς πνευματικότητας, μέ ἄλλα λόγια, ἡ ἐπιδίωξη νάἀντικρύσει ὁ ἄνθρωπος τήν ὀμορφιά τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ καίνά μεταμορφωθεῖ βιώνοντάς την, τότε τί εἶναι; Ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ τήνπεμπτουσία τῆς ὀρθοδόξου βιωτῆς καί τήν πεποίθηση ὅτι ἀναπνέει μέεὐγνωμοσύνη τόν ἀέρα τῆς Ὀρθοδοξίας γιατί δέν λείπει ποτέ: «Ὁ Θεός εἶναι πού σπέρνει τήν ἀγάπη», μᾶς ἀναφέρει ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. (Ἐγκώμιο στόν Μάξιμο 3, PG 51. 230).

Ἡ προπατορική ἀστοχία δέν ἦταν μιά ἠθική πτώση ἀλλά ἕναὀντολογικό ἁμάρτημα. Οἱ πρωτόπλαστοι μέ τήν παρακοή τους στήνἐντολή τοῦ Θεοῦ, μέ τή συμβουλή τοῦ διαβόλου, προσπάθησαν νάαὐτοθεωθοῦν καί γνωρίζουμε ὅλοι τό ἀποτέλεσμα. Αὐτονομήθηκανκαί ἔπαθαν. Διασπάσθηκαν ἀπό τόν ὀμφάλιο λῶρο τῆς χάριτος τοῦΘεοῦ αὐτοβούλως. Μέ τόν ἴδιο τρόπο, σήμερα, ἡ ἀπιστία στό Θεό καίτούς ἀνθρώπους πού διακονοῦν τήν ὑγεία, ἡ ἐμμονή τους στήναὐτονομία ἔστω κι ἄν λένε ὅτι πιστεύουν στό Θεό, φέρνουν δεινάἐπακόλουθα στούς ἴδιους καί στήν κοινωνία πού ζοῦμε. Ὑπάρχουνἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι ἀποδέχονται τούς ἰατρούς καί ὅ,τι συμβουλεύουνγιά τήν πανδημία καί ἄλλοι ἰσχυρογνώμονες πού δέν τήν ἀποδέχονται. Δύο ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες ἀπόψεις. Μά τά ὅρια εἶναι ξεκάθαρα «τίμα τόν ἰατρόν καί γάρ Κύριος ἔκτισεν αὐτόν», μᾶς ἀναφέρει ἡ Παλαιά Διαθήκη. (Σοφ. Σειρ. 38,1). Πολλοί ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπῆρξαν ἰατροί. Γιατί, λοιπόν, αὐτός ό ὀρθόδοξος φονταμενταλισμός;Οἱ ἀρνητές εἶναι παντογνῶστες; Βεβαίως, ὑπάρχουν καί κάποιοι ἰατροί οἱ ὁποῖοι προτάσσουν τόν ἐπιστημονικό φονταμενταλισμό. Καθένας, ὅμως, ὀφείλει νά γνωρίζει τά ὅριά του, ὅπως πολύ σοφά μᾶςπαραθέτει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος στά συγγράμματά του.

Ἀναμφίβολα λοιπόν, αὐτή ἡ πανδημία ἀποτελεῖ μιά ἀξιοσημείωτηεὐκαιρία γιά νά καταστεῖ αἰσθητή ἡ ὀμορφιά τῆς δημιουργίας τοῦΘεοῦ. Οἱ καλοί Σαμαρεῖτες, οἱ ἄνθρωποι τῆς ὑγείας, ἕνα χρόνο τώρα, ἀψηφώντας τήν ὑγεία τους, δημιουργοῦν καί προσφέρουν ὑγεία σέ ἀνθρώπους. Θυσιάζονται ἀπό ἀγάπη, ὅπως ὁ Χριστός. Ξεχνοῦνοἰκογένειες, παιδιά, συζύγους, ξεκούραση, γιά νά ἐπιτελέσουν τόκαθῆκον τους. Τουλάχιστον, ἡ δική μας ἀναγνώριση καί ἡ ὑπακοή στάμέτρα αὐτοπροστασίας θά εἶναι τό εὐχαριστῶ γιά τή θυσία τους.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, παιδιά τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας.

Σ’ αὐτή τήν ἐποχή πού ἀνθοφορεῖ ἡ φύση ἀργά ἀλλά σταθερά, τό ἀνεξερεύνητο δῶρο τῆς Ἀναστάσεως ἐκτυλίσσεται ἐνώπιόν μας.

Χριστός Ἀνέστη, ἀναφωνεῖ καθένας. Ἀληθῶς Ἀνέστη, ἀπαντᾶ ὁ ἀδελφός, ἡ σύζυγος, τά παιδιά, ὁ γείτονας, ὁ ἰατρός, ὁ νοσηλευτής, ὁ ἐργαζόμενος στό χῶρο τῆς ὑγείας, ὁ κάθε ἄνθρωπος πού βλέπει μέταπείνωση τό δῶρο τῆς ὀμορφιᾶς τοῦ Θεοῦ.

Εὐλογημένοι νά εἶστε ὅσοι ἀνταποδίδετε τήν ἀγάπη τοῦἀναστημένου Χριστοῦ σήμερα μέ πράξεις ἀγάπης, συμφιλίωσης καίδιακονίας. Εὐλογημένος ὁ καθένας πού παιδαγωγεῖται ἀπό τήνπανδημία καί μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ μετατρέπει τήν ἐμπειρία σέ λόγους εὐγενείας καί εὐγνωμοσύνης πρός ὅσους βρίσκονται γύρω του καί τόνδιακονοῦν μέ κίνδυνο μάλιστα τῆς ζωῆς τους. Ἕνα εἶναι τό σίγουρο, ἡ ἐντολή τῆς ἀγάπης στόν καιρό τῆς πανδημίας. «Ἡ πανδημία δοκιμάζει τήν ἴδια τήν ἀνθρωπιά, ἡ πίστη δέν ἀρνεῖται τήν ἀσθένεια, τή φθορά, τήν ὀδύνη, τήν ἀπώλεια. Οἱ πιστοί καλοῦνται νά υἱιοθετοῦν ἐκεῖνεςτίς στάσεις καί συμπεριφορές πού ἀνταποκρίνονται στό κοινωνικό τους χρέος ὡς πρός τήν προστασία τῶν εὐπαθῶν ὁμάδων καί τῶνἡλικιωμένων», τονίζει ὁ κ. Κωνσταντῖνος Ὑφαντής, καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἀνέκαθεν ἀκολουθεῖ τήν ἁγιοπατερική διαχρονική διδασκαλία, ἡ ὁποία στηρίζεται στά ὅσα ὁ Χριστός ἐδίδαξε καί παρέδωσε στούς Ἀποστόλους καί διαδόχους Του. Ἡ ὑπερβολή εἶναι ξένη στήν Ἐκκλησία καί στό Χριστό, ὁ ὁποῖος λέγει «ἔλεον θέλω καί οὔ θυσία». (Ματθ. Θ’ 13, Ματθ. Ιβ΄ 7). Ἡ ἀγάπη τοῦπαθόντος καί ἀναστημένου Χριστοῦ ἄς δώσει τήν περιπόθητο ὑγείακαί δύναμη στήν ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη καί ἐμεῖς ἀκατάπαυστα νάὁμολογοῦμε τόν ἀναστάντα Κύριον ψυχή τε καί σώματι καί νάἀναφωνοῦμε: Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!