Πώς θα διατηρείς την ψυχραιμία σου σε δύσκολες καταστάσεις
Παλιότερα πίστευα ότι ή την έχεις ή δεν την έχεις. Θαύμαζα τους ανθρώπους που διατηρούσαν την ψυχραιμία τους, ακόμα κι αν όλος ο κόσμος γύρω τους γκρεμιζόταν. Για μένα που από μικρή πάλευα με το άγχος ήταν αδύνατο να μην πανικοβληθώ μόλις τα πράγματα έπαιρναν διαφορετική τροπή από αυτή που υπολόγιζα.
Mετά την πρώτη κρίση πανικού, όμως, (και τη δεύτερη και την τρίτη…) που ένιωθα ότι έχανα τον έλεγχο των συναισθημάτων μου, άρχισα να αναζητώ τρόπους αυτοελέγχου. «Η διατήρηση της ψυχραιμίας είναι ένας από τους πρώτους στόχους που βάζουμε για τη διαχείριση του άγχους» λέει η Ασημίνα Αγγελίδου, ψυχολόγος υγείας και ψυχοθεραπεύτρια, διαβεβαιώνοντας ότι παρόλο που τη μαθαίνουμε από μικρή ηλικία ακολουθώντας το παράδειγμα των γονιών μας, μπορούμε μεγαλώνοντας και αφού αποκτήσουμε συνείδηση της συμπεριφοράς μας, να την καλλιεργήσουμε και να την ανακτήσουμε.
Γείωση η πολυπόθητη
Φυσικά αυτό δεν είναι κάτι που θα συμβεί από τη μία μέρα στην άλλη. Χρειάζεται αρχικά να συνειδητοποιήσουμε πώς ενεργούμε κάτω από πίεση και εκπαιδεύοντας τον εαυτό μας να πετύχουμε σταδιακά τη διατήρηση της ψυχραιμίας μας. Μαζί με την πίεση και το άγχος είναι δεδομένο ότι γεννιούνται δυσάρεστες σκέψεις και αρνητικά συναισθήματα.
Τα προβλήματα ξεκινούν όταν τα αφήνεις να σε αγκιστρώσουν, αναφέρεται σε σχετικό έντυπο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Μόλις, λοιπόν, πανικοβάλλεσαι, το συναίσθημα του άγχους υπερισχύει των υπολοίπων και ουσιαστικά χάνεις τον εαυτό σου. Το πρώτο που πρέπει να κάνεις σε αυτή την κατάσταση για να πάρεις πίσω τον έλεγχο είναι να γειωθείς. Σου ακούγεται πολύ… φιλοσοφικό και μακριά από εσένα όλο αυτό; Κι όμως είναι απλό.
Ο Π.Ο.Υ. δίνει ένα καλό παράδειγμα: Σκέψου ότι βρίσκεσαι στην κορυφή ενός δέντρου και ξεσπάει καταιγίδα. Θέλεις να μείνεις εκεί παρόλο που κινδυνεύεις; Όχι! Πρέπει να κατεβείς στο έδαφος το συντομότερο δυνατό. Αφού γειωθείς, μπορεί να βρεις καταφύγιο και να εξασφαλίσεις όχι μόνο τη δική σου ασφάλεια, αλλά και των ανθρώπων γύρω σου.
Το ερώτημα τώρα είναι πώς θα πετύχεις τη γείωση. «Οι καταστροφικές σκέψεις έχουν να κάνουν με το μέλλον. Είναι σημαντικό λοιπόν να παραμείνεις στο τώρα» λέει η Ασημίνα που σου προτείνει να κάνεις κάτι εύκολο: Ρώτα τον εαυτό σου αν οι σκέψεις που περνούν από το μυαλό σου και σε τρομάζουν αφορούν στο παρόν και άρα έχει νόημα να γίνονται τη δεδομένη στιγμή. Έτσι θα μπορέσεις να πάρεις μια απόσταση και να επικεντρωθείς σε αυτό που συμβαίνει τώρα. Ιδιαίτερα βοηθητική προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι η σύνδεση με το σώμα σου μέσω της αναπνοής. Αφού αδειάσεις εντελώς τα πνευμόνια σου, πάρε μια βαθιά αργή εισπνοή, και φέρε την προσοχή σου στα άκρα σου -στα πόδια σου που πατάνε κάτω ή στα χέρια σου που μπορεί πχ. τη μια στιγμή να είναι τεντωμένα και την επόμενη να πιέζει η μία παλάμη σου την άλλη. Επικεντρώσου στις αισθήσεις σου: Τι βλέπεις, τι ακούς, τι μυρίζεις;
Κατονόμασε τα συναισθήματά σου
Σιγά-σιγά θα δώσεις απάντηση και στο ερώτημα τι νιώθεις. Θα αρχίσεις να κατονομάζεις τα συναισθήματα που σου προκαλούν διάφορες καταστάσεις και να βλέπεις ποια από αυτά σε οδηγούν στην απώλεια της ψυχραιμίας. Αφού τα εντοπίσεις, θα μπορείς και να τα αλλάξεις. Το παράδειγμα έρχεται αυτή τη φορά από την Ασημίνα: Έστω ότι νιώθεις άγχος με την οδήγηση. Αν το κατονομάσεις και πεις όταν οδηγώ αγχώνομαι και χάνω την ψυχραιμία μου, είναι πολύ πιο εύκολο να το αλλάξεις με κάτι θετικό όπως το νιώθω ανυπομονησία να φτάσω στον προορισμό μου. Γενικά έχει υπόψη σου ότι όσο πιο βαρύ είναι το συναίσθημα, τόσο πιο εύκολα χάνεται η ψυχραιμία, ενώ όταν το συναίσθημα είναι πιο ήπιο, μπορείς να τη διατηρήσεις ευκολότερα.
Γείωση η πολυπόθητη
«Μήπως χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι μπαίνεις πολύ συχνά στη θέση του θύματος;» ρωτάει η Ασημίνα. Αν σου φταίει πάντα η κακή σου τύχη και θεωρείς ότι όλα τα αρνητικά συμβαίνουν σε σένα, προκαταβάλλεσαι αρνητικά και είναι επόμενο να χάνεις την ψυχραιμία σου στο λεπτό. Σου επισημαίνει λοιπόν πόσο σημαντικό είναι να πεις έχω πολλή δύναμη μέσα μου και μπορώ να αντιμετωπίσω ό,τι συμβεί. Έτσι αυτόματα υποστηρίζεις τον εαυτό σου και μπαίνεις στη μάχη με άλλη ψυχολογία.
Καλλιέργησε την υπομονή σου
Μπορεί να σου φαίνεται άσχετη με την ψυχραιμία αλλά δεν είναι. Συχνά τα άτομα που δυσκολεύονται να τη διατηρήσουν είναι εκείνα που δεν ελέγχουν τις παρορμήσεις τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με την Ασημίνα, είναι όσοι λένε αφιλτράριστα ό,τι σκέφτονται. Όπως δεν ελέγχουν τη γλώσσα τους, δεν μπορούν να ελέγξουν και τα συναισθήματά τους. Αν όμως εξασκήσουν την υπομονή, θα κατακτήσουν ευκολότερα και τον έλεγχο της ψυχραιμίας τους.
Προετοίμασε εναλλακτικά σενάρια
Κάποιες φορές βοηθάει να έχεις σκεφτεί ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Η πιθανή λύση θα σε ανακουφίσει και θα έχεις μεγαλύτερη δύναμη να αντιμετωπίσεις τις εξελίξεις, ακόμα και αν δεν είναι αυτές που υπολόγιζες. Πρόσεξε μόνο μη χαθείς σε φανταστικά προβλήματα. Το να έχεις plan B, plan C κ.ο.κ. βοηθάει όταν σκέφτεσαι ρεαλιστικά. Ουτοπικές σκέψεις για ουτοπικά προβλήματα μάλλον θα σε χαώσουν, μπερδεύοντας αντίστοιχα και τις αντιδράσεις σου.
