Παιδική παχυσαρκία: Η ευθύνη γονέων και σχολείου – Πώς θα αλλάξουμε συνήθειες στα παιδιά – Ιδέες για υγιεινά σνακ

Για την παιδική παχυσαρκία, την ευθύνη των γονέων και του σχολείου και τους τρόπους για να καταπολεμήσουμε αυτό το συχνό φαινόμενο, μίλησε  στο Zarpa Radio 89,6 και την Ανδρονίκη Κοκοτσάκη, η διατροφολόγος-διαιτολόγος Γιάννα Τρουλάκη

Η Ελλάδα έχει την «πρωτιά» στην παιδική παχυσαρκία

«Δυστυχώς είναι αλήθεια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει ότι 7 στα 10 ελληνόπουλα, βρίσκονται σε υπέρβαρο βάρος ή παχύσαρκο. Οι ηλικίες που είναι μεταξύ 4 – 6 είναι περίπου το 20% παχύσαρκα. Αντίστοιχα, οι ηλικίες 6 – 10 ετών είναι 30% παχύσαρκα, ενώ 10 – 12 ετών γύρω στο 40%. Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ μεγάλα και ανησυχητικά».

Παχύσαρκο και υπέρβαρο παιδί: Ποια η διαφορά;

«Αυτό έχει σχέση με το ποσοστό λιπώδης μάζας στο σωματικό βάρος του παιδιού. Το βρίσκουμε με τον δείκτη μάζας σώματος, όπως στους ενήλικες, από το βάρος και το ύψος. Στα παιδιά βέβαια, υπάρχουν και δύο ακόμα παράμετροι που είναι η ανάπτυξη κι η περιφέρεια μέσης. Πάντα με μια πολύ καλή συνεργασία με τον παιδίατρο, βλέπουμε τις καμπύλες ανάπτυξης του παιδιού κι εκεί διαχωρίζουμε αν είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Ένα παιδί πρώτα γίνεται υπέρβαρο και μετέπειτα παχύσαρκο. Η μετάβαση είναι η εξής: Ελλειποβαρές, φυσιολογικό, υπέρβαρο, παχύσαρκο και το τελευταίο στάδιο που είναι η νοσογόνος παχυσαρκία».

Σε τι οφείλεται αυτή η παιδική παχυσαρκία

«Η πρώτη και πιο σημαντική αιτία είναι η κληρονομικότητα. Τι εννοούμε; Αφορά τα γονίδια, που μεταφέρονται από τον γονέα στο παιδί. Δηλαδή, όταν ένας γονέας είναι παχύσαρκος, υπάρχει περίπου 40% πιθανότητα, το παιδί να βγει παχύσαρκο. Όταν κι οι δύο γονείς είναι παχύσαρκοι, αυτή η πιθανότητα ακουμπά το 80%. Η παχυσαρκία μπορεί να είναι κληρονομική, αλλά είναι μια τάση. Ουσιαστικά, αυτή αναπτύσσεται, όταν υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον».

Διατροφικές συνήθειες στα παιδιά: Πόσο σημαντικές είναι;

«Είναι πολύ σημαντικές οι διατροφικές συνήθειες, που περνάνε σε ένα παιδί, από πολύ πολύ μικρή ηλικία. Όταν τα παιδιά καταναλώνουν τρόφιμα που έχουν πολύ αλάτι, πολύ λίπος, πολλή ζάχαρη, είναι φυσιολογικό να ανέβει το βάρος τους. Επίσης, όταν υπάρχει ανισορροπία στην κατανομή γευμάτων μέσα στην ημέρα, δηλαδή όταν κάποια παιδιά τρώνε δύο γεύματα, ενώ κανονικά αυτό που συστήνουμε είναι πέντε γεύματα ανά τρεις ώρες. Εκεί υπάρχει μερίδιο ευθύνης και του γονέα. Αν ο γονέας οργανώσει τα γεύματα, ώστε ανά 2 – 3 ώρες να υπάρχει ένα υγιεινό σνακ, όπως φρούτα και λαχανικά, τότε το παιδί τείνει να τα καταναλώνει. Η γεύση, ουσιαστικά, είναι μια συνήθεια. Όταν ένα παιδί καταναλώνει πολλά γλυκά, εκεί θα κινηθεί. Όταν ένα παιδί έχει στο σπίτι φρούτα, λαχανικά, γάλα, ψάρι, σαν εικόνα του είναι πολύ οικεία, άρα μπορεί να κινηθεί σε αυτά».

Το σπιτικό φαγητό και οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής

«Ένας λόγος που πολύ συχνά βλέπουμε περιστατικά παιδικής παχυσαρκίας είναι η έλλειψη του σπιτικού φαγητού. Οι γονείς επιλέγουν το «γρήγορο» φαγητό, junk food, το οποίο μπορεί να είναι πολύ παραπάνω από τις ενεργειακές ανάγκες ενός παιδιού. Η συμβουλή που δίνουμε στις μαμάδες είναι η οργάνωση. Προσπαθούμε από το βράδυ να φτιάξουμε κάποια γεύματα, το μεσημεριανό, τα σνακ του παιδιού, ώστε το πρωί να είναι έτοιμο το πρωινό. Προσπαθούμε να έχουμε μια ισορροπία. Αντιλαμβανόμαστε ότι τα παιδιά θα βγουν έξω, θα φάνε, επηρεάζονται, έχουν παρέες. Από εκεί και πέρα, αν μέσα στην εβδομάδα είμαστε συνεπείς σε ένα καλό διαιτολόγιο, δεν μας πειράζει μια μέρα να κάνουμε την «αμαρτία» που λέμε».

Η απουσία των γονέων από το σπίτι

«Υπάρχει ελλιπής ενημέρωση από τους γονείς στα παιδιά για μια καλή διατροφή. Οι γονείς δε μιλάνε στα παιδιά για την διατροφή, για τα γεύματά τους. Το παιδί χρειάζεται να γνωρίζει, για να ξέρει πού μπορεί να κινηθεί. Ο γονέας είναι πρότυπο προς μίμηση. Το παιδί μπορεί να έχει δει τον γονέα να καταναλώνει κάτι αντίστοιχο, όπως για παράδειγμα τα αναψυκτικά, οπότε σαν εικόνα δεν του είναι ξένη. Το σχολείο φυσικά κι έχει μερίδιο ευθύνης. Θα πρέπει να μιλά και να ενημερώνει τα παιδιά, αλλά και τους γονείς για τις διατροφικές αυτές επιλογές».

Τα σχολικά κυλικεία

«Η τροφή θα πρέπει και εκεί να είναι καλής ποιότητας. Δηλαδή, βγάζουμε ό,τι έχει πολύ βούτυρο, τα σφολιατοειδή, τα αλμυρά σνακ, πατατάκια, τα αναψυκτικά. Τροποποιούμε, ουσιαστικά, την τροφή. Μπορούν να μπουν φρέσκοι χυμοί, στικ λαχανικών, φρουτοσαλάτες, αράβικες πίτες με λαχανικά. Μπορεί να γίνει η αλλαγή, δεν είναι δύσκολο. Εμείς, σαν Σύλλογος Διατροφολόγων Κρήτης, πάρα πολλές φορές έχουμε κάνει ομιλίες σε σχολεία, για την παιδική διατροφή, την εφηβική παχυσαρκία, όπως και πολλά παιχνίδια για τα παιδιά, ώστε να κατανοήσουν τα τρόφιμα».

Το κομμάτι της φυσικής δραστηριότητας 

«Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει καθίσει τα παιδιά στο σπίτι, μπροστά στην τηλεόραση, στα κινητά και τα video games. Όλα όσα κάναμε εμείς σαν παιδιά, τα σημερινά παιδιά δεν τα κάνουν. Τα παιδιά έχουν χαθεί από τις γειτονιές και είναι συνεχώς μέσα στο σπίτι με ένα τάμπλετ στο χέρι. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα παιδιά που βλέπουν τηλεόραση πάνω από 4 ώρες την ημέρα, έχουν ποσοστό πάνω από 50% παιδικής παχυσαρκίας. Και αυτό, γιατί όσο βλέπουν τηλεόραση, καταναλώνουν ασυναίσθητα φαγητό με πολλές θερμίδες. Όλη αυτή η αδράνεια λοιπόν πρέπει να εξαφανιστεί. Πρέπει να κινητοποιήσουμε το παιδί, να πάει σε ένα γήπεδο, σε μια αλάνα, να γυμναστεί.

Πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η συνήθεια

«Τα παιδιά πάντα στην αρχή βγάζουν μια αντιδραστικότητα. Είναι σημαντικό το πώς μιλάμε στο παιδί και πώς προβάλουμε σε αυτό, αυτό που θέλουμε εμείς. Δηλαδή, ότι είναι θέμα υγείας, ότι θα νιώσει πολύ καλύτερα, ότι θα πάρει πολλές βιταμίνες. Έτσι, σιγά σιγά αρχίζουμε και τροποποιούμε τα ντουλάπια μας, αφαιρούμε σιγά σιγά πράγματα. Βλέπω, ότι πολλοί γονείς ζορίζονται να εντάξουν κάποια τρόφιμα στο καθημερινό τραπέζι, ιδιαίτερα το ψάρι. Μπορούμε να βάλουμε γεύματα που θα είναι ελκυστικά για το παιδί, ώστε να φτάσουμε σε ένα πολύ καλό επίπεδο, χωρίς αυστηρότητα και απαγόρευση».

Παχύσαρκα παιδιά σημαίνει και παχύσαρκοι ενήλικες;

«Αν ένα παιδί στην παιδική του ηλικία καταναλώνει και του γίνονται οικεία τα «κακά» γεύματα, τότε και στην ενήλικη ζωή του θα συνεχίσει το ίδιο. Εκτός αν αλλάξει διατροφικές συνήθειες. Αν τρέφεται σωστά, αν επιλέξει μια φυσική δραστηριότητα που να του αρέσει, τότε θα δούμε μια πολύ μεγάλη αλλαγή».

Οι συνέπειες στο παιδί

«Τα παιδιά επηρεάζονται πάρα πολύ. Και σωματικά και ψυχικά. Ας ξεκινήσουμε από τις σωματικές συνέπειες: επειδή, το λίπος είναι περισσότερο κοιλιακό, αυτό συνεπάγεται καρδιακές παθήσεις και υπέρταση. Επίσης, ζαχαρώδης διαβήτης, διαταραχές στην περίοδο, γαστρεντερικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, προβλήματα στις αρθρώσεις, στην κίνηση, αναπνευστικά προβλήματα. Η παιδική παχυσαρκία είναι επιδημία αυτή τη στιγμή. Όσον αφορά την ψυχική υγεία: ψυχολογικά προβλήματα, όπως μελαγχολία, υπάρχει κοινωνικός αποκλεισμός».

Ιδέες για υγιεινά σνακ

«Πάμε να γεμίσουμε τα ταπεράκια μας για όλα τα παιδάκια! Με υλικά που έχουμε στο σπίτι μας και πολύ εύκολες συνταγές που αγαπούν μικροί και μεγάλοι.

Κάποιες από τις επιλογές είναι οι εξής:

• Τοστάκι ή αράβικη πίτα με τυράκι και λαχανικά
• Κουλουράκι
• Φρουτοσαλάτα
• Κριτσίνια με καρότο, σπανάκι και τυράκι
• Αυγό ή αυγόφετες
• Σπιτικά μπισκοτάκια
• Σπιτικό κέικ.

Είναι σημαντικό να εμπλέκουμε τα παιδιά στην διαδικασία παρασκευής των γευμάτων, γιατί μαθαίνουν τα τρόφιμα και με τον τρόπο αυτό συνδέονται με τους γονείς».

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση του κυλικείου;

«Μπορούμε να προτείνουμε στα παιδιά 2 – 3 προτάσεις, που μπορούν να αγοράσουν από το κυλικείο. Αυτό μπορεί να συμβαίνει μια στο τόσο. Δίνουμε κίνητρα στα παιδιά, αλλά κι ένα σνακ μέσα στην εβδομάδα που θα είναι επιλογή τους.

Η λύση ουσιαστικά είναι καλές διατροφικές συνήθειες από το σπίτι και μετέπειτα φυσική δραστηριότητα. Επίσης, πάντοτε απευθυνόμαστε σε επαγγελματίες υγείας, που μπορούν να στηρίξουν την προσπάθεια αυτή του παιδιού, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά».

zarpanews.gr