Ο δύσκολος δρόμος του ΠΑΣΟΚ μέχρι τις εκλογές

Τα «τελευταία μέτρα» έως την κάλπη ίσως αποδειχθούν τα πιο ζόρικα για το κόμμα του Νίκου Ανδρουλάκη

Αντιμέτωπο με μία συνθήκη για την οποία εδώ και καιρό προετοιμάζονταν, βρίσκεται πλέον το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη. Αν και επισήμως δεν έχει ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος, ήδη η Χαριλάου Τρικούπη γίνεται «δέκτης» των τακτικών της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ, με τα επιτελεία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων να αυξομειώνουν τον «ροοστάτη» της πολιτικής πίεσης ανάλογα με την τρέχουσα συγκυρία. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει τον ρυθμιστικό ρόλο που εικάζεται πως το ΠΑΣΟΚ θα παίξει στο μετεκλογικό σκηνικό. Παράλληλα όμως δυσχεραίνει τον σχεδιασμό της ηγεσίας του που επιδιώκει τα μεγαλύτερα δυνατά εκλογικά ποσοστά διατηρώντας το διακριτό του στίγμα.

Το ΠΑΣΟΚ και οι άλλοι

Η στάση που τηρεί η Νέα Δημοκρατία το 2023 απέναντι στο ΠΑΣΟΚ σίγουρα διαφοροποιείται από όσα έλεγε τον προηγούμενο χρόνο. Θυμίζουμε ότι στα μέσα Ιανουαρίου του 2022 ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στον Αντέννα είχε αναφερθεί στον Νίκο Ανδρουλάκη λέγοντας πως «θέλει να κάνει σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, άρα τοποθετείται εκ των πραγμάτων στην κεντροαριστερή και όχι στην κεντροδεξιά πολυκατοικία».

Η αντίληψη της Ν.Δ δεν φάνηκε πως άλλαξε όλη την προηγούμενη χρονιά αφού ήταν στις 17 Δεκεμβρίου του 2022 που ο πρωθυπουργός στην Βουλή είχε δηλώσει πως ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει αλλάξει …τρείς γνώμες για την στάση του ΠΑΣΟΚ. Αρχικά είπε «μόνο του το ΠΑΣΟΚ, μετά στο ούτε Τσίπρας ούτε Μητσοτάκης και τώρα η ΝΔ στην αντιπολίτευση. Και εσείς σε ρόλο ενός σοσιάλ-Καμμένου, έτσι φαντάζεστε το ρόλο σας!».

Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάθε δημόσια δήλωσή του για το ΠΑΣΟΚ ο Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντιζε να «κρατάει πισινή». Αναφέροντας πως για τις σχέσεις Ν.Δ και ΠΑΣΟΚ «ο χρόνος είναι μπροστά. Έχουμε ακόμα πολύ χρόνο μέχρι τις εκλογές» ή ότι «ο χρόνος μπορεί να γιατρέψει πολλά».

Όπως όλα δείχνουν μερικές εβδομάδες πριν από τις εκλογές ήρθε το «πλήρωμα του χρόνου» και πλέον το Μέγαρο Μαξίμου ρίχνει τους τόνους απέναντι στην Χαριλάου Τρικούπη. Παρά το γεγονός ότι «αγκάθι» στις σχέσεις των δύο κομμάτων παραμένει το θέμα των υποκλοπών, μια και το καθεστώς «σιγής» για τους λόγους που παρακολουθήθηκε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα παραμείνει – θεσμοθετημένα λόγω του νόμου για την άρση του απορρήτου- έως τις κάλπες.

Είναι σαφές ότι η απουσία πόλωσης ανάμεσα σε Ν.Δ και ΠΑΣΟΚ ευνοεί το «προφίλ κυβερνησιμότητας» του Κυριάκου Μητσοτάκη, μια και είναι βέβαιο ότι οι ψηφοφόροι πριν πάνε στην κάλπη θα «ζυγίσουν» το αν και με ποιους μπορεί η Ν.Δ να σχηματίσει κυβέρνηση εφόσον δεν πετύχει ένα ποσοστό που θα της δίνει αυτοδυναμία. Το όλο κλίμα αναμένεται να ενισχύσει η πιθανότητα Ν.Δ και ΠΑΣΟΚ να ψηφίσουν από κοινού την ερχόμενη Τρίτη την κυβερνητική τροπολογία για τον αποκλεισμό του κόμματος Κασιδιάρη από τις εκλογές.

Το προαναφερθέν κλίμα, δεν διέφυγε βέβαια της προσοχής του ΣΥΡΙΖΑ. Γεγονός που εξηγεί εν πολλοίς την ένταση που καταγράφθηκε ανάμεσα σε Κουμουνδούρου και Χαριλάου Τρικούπη τις τελευταίες ημέρες. Αυτή εκφράστηκε κυρίως με τις έντονες αντιδράσεις του ΠΑΣΟΚ στην δήλωση της εκπροσώπου τύπου του κόμματος Πόπης Τσαπανίδου, σχετικά με το ότι μία πιθανή συγκυβέρνηση Ν.Δ-ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα εκβιασμού.

Η ένταση σε έναν βαθμό εκτονώθηκε μετά τις δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα στην συνέντευξη τύπου που παραχώρησε στο Ζάππειο. Εκεί όπου επισήμανε αφενός ότι «εμείς δεν έχουμε καμία κόντρα και κανένα μέτωπο με τις άλλες προοδευτικές δημοκρατικές δυνάμεις του τόπου, παρά τις διαφορές τις πολιτικές που μπορεί να έχουμε. Εμείς έχουμε ένα μέτωπο. Έναν εχθρό. Έναν αντίπαλο. Τη δεξιά πολιτική και το κόμμα που την εφαρμόζει, τη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη».

Από την άλλη όμως σημείωσε πως «βλέπω τις τελευταίες μέρες ότι στο ζήτημα αυτό ο κ. Ανδρουλάκης και το ΚΙΝΑΛ έχουν κάποιες επαμφοτερίζουσες θέσεις. Τη μία λένε ότι θέλουν σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση και τη Νέα Δημοκρατία, τη Δεξιά, στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, την άλλη είπαν χτες, «από την πρώτη Κυριακή κυβέρνηση χωρίς παζάρια για υπουργούς». Μάλιστα σε άλλο σημείο ανέφερε ότι πιθανή πρόθεση του ΠΑΣΟΚ είναι να συνεργαστεί «με όποιον έρθει πρώτος».

Στην Κουμουνδούρου δεν κρύβουν ότι περίμεναν μια πολύ πιο «ενεργητική» στάση από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ στο ζήτημα των υποκλοπών, ιδίως μετά την αποκάλυψη των τεκμηρίων περί παρακολούθησης υπουργών και ηγεσίας του στρατεύματος από την ΑΔΑΕ, αλλά και την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση που δρομολόγησε ο ΣΥΡΙΖΑ με την κατάθεση πρότασης δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης.

Πορεία στις Συμπληγάδες

Ο εκλογικός στόχος της Χαριλάου Τρικούπη στις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις είναι ένα «καλό διψήφιο ποσοστό». Αυτό επαναλαμβάνουν όλα τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ακόμη και ο πρόεδρός του στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις. Αν και δεν προσδιορίζεται ένα επακριβές νούμερο η ευκταία εκλογική επίδοση θεωρείται ένα ποσοστό γύρω στο 15%, δίχως να θεωρείται πως χαμηλότερα ποσοστά θα θεωρηθούν εκλογική αποτυχία.

Με βάση αυτό δεν είναι καθόλου τυχαία η επισήμανση που κάνουν στην Χαριλάου Τρικούπη σύμφωνα με την οποία η αποτίμηση της εκλογικής επίδοσης του ΠΑΣΟΚ δεν θα γίνει μόνον με κριτήριο το δικό του ποσοστό αλλά και τα ποσοστά των δύο μεγαλύτερων κομμάτων. Τόσο αθροιστικά, όσο και επιμέρους.

Αυτή αριθμητική (και πολιτική) σχέση, δηλαδή του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ σε σχέση με αυτό της Ν.Δ ή του ΣΥΡΙΖΑ, εκτιμάται ότι θα κρίνει τις εξελίξεις και θα αποκωδικοποιήσει τις προθέσεις του εκλογικού σώματος. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που το ΠΑΣΟΚ και ο Νίκος Ανδρουλάκης προχωρούν τόσο προσεκτικά στο «ναρκοπέδιο» της προεκλογικής περιόδου. Στο πλαίσιο αυτό στην Χαριλάου Τρικούπη προσαρμόζουν συνεχώς τις πολιτικές διατυπώσεις τους.

Διατηρώντας ταυτοχρόνως στο λεξιλόγιό τους τόσο την λειτουργία του ΠΑΣΟΚ ως «παράγοντα σταθερότητας» όσο και την πρόθεση του για μία «σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση». Έννοιες που παρουσιάζουν μία μεγάλη ελαστικότητα στην ερμηνεία τους και αντιστοίχως επισείουν κριτική είτε από «τα δεξιά», είτε από «τα αριστερά». Επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν οι μετρήσεις και τα ποιοτικά στοιχεία της εκλογικής επιρροής του ΠΑΣΟΚ, ιδίως από την στιγμή που φέρονται να ενέχουν αντιφατικά στοιχεία, με το ΠΑΣΟΚ να «χάνει» ή να «κερδίζει» αμφίπλευρα.

Παράλληλα η προεκλογική περίοδος για το ΠΑΣΟΚ έχει …υψηλές απαιτήσεις σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής ενότητας. Η προεδρία του Νίκου Ανδρουλάκη, έως στιγμής φαίνεται να διατηρεί ενεργή την «άτυπη συμφωνία» που φαίνεται να έχει επέλθει ανάμεσα στις διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό του κόμματος.

Δηλαδή της πλευρές με έντονα αντι-συριζα χαρακτηριστικά που εκφράζονται κυρίως από τον Ανδρέα Λοβέρδο, την Νάντια Γιαννακοπούλου και άλλα στελέχη, όπως και την «αντιδεξιά» πτέρυγα στην οποία συμπεριλαμβάνονται ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Χάρης Καστανίδης και άλλοι.

Παρόλα αυτά αποτελεί ένα ερώτημα αν αυτές οι ισορροπίες θα διατηρηθούν όσο ο χρόνος της κάλπης πλησιάζει. Μάλιστα δεν είναι απίθανο οι σημερινές ισορροπίες να μπουν σε δοκιμασία εάν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που θέλουν να πραγματοποιείται συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας προκειμένου να επικαιροποιηθεί η θέση του κόμματος για τις μετεκλογικές εξελίξεις.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως το ΠΑΣΟΚ διατηρεί «στον αφρό» μια θέση που από την στιγμή που διατυπώθηκε έχει «εκνευρίσει» τα επιτελεία της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για τον περίφημο «όρο» περί του ότι σε κυβερνητικό σχήμα με το οποίο θα συνεργαστεί το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να είναι πρωθυπουργός ούτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ούτε ο Αλέξης Τσίπρας. Μια αντίληψη που δεν θεωρείται ρεαλιστική από τα κόμματα του υφιστάμενου διπολισμού και αποτελεί ερώτημα του αν θα «μείνει στο τραπέζι» και μετά τις εκλογές.

Γράφει ο Γεράσιμος Λιβιτσάνος