Η Liberation αποθεώνει «Το βραχιόλι της φωτιάς»
Μετά την «Le Monde» και η γαλλική Liberation φιλοξενεί εκτενές αφιέρωμα στη δραματική σειρά εποχής της ΕΡΤ «Το βραχιόλι της φωτιάς». Η σειρά, είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο της Βεατρίκης Σαΐας-Μαγρίζου, με τη σκηνοθετική σφραγίδα του Γιώργου Γκικαπέππα και την ευαίσθητη ματιά των Νίκου Απειρανθίτη και Σοφίας Σωτηρίου, που έγραψαν το σενάριο.
Στην Ελλάδα, το «Το βραχιόλι της φωτιάς» σπάει το ταμπού για το Ολοκαύτωμα, είναι ο τίτλος δημοσιεύματος της γαλλικής εφημερίδας. «Η σειρά έχει τεράστια επιτυχία! Υπήρχαν ήδη ντοκιμαντέρ ή ταινίες για την εβραϊκή κοινότητα στην Ελλάδα, αλλά δεν υπήρχαν σειρές. Έγινε λοιπόν και το κοινό δήλωσε παρών». Με αυτά τα λόγια, η Κέλλη Αλχανάτη, επικεφαλής ψυχαγωγίας και μυθοπλασίας της ΕΡΤ, εμφανίζεται ανακουφισμένη.
«Ήταν αυτή που, με την ανάληψη των καθηκόντων της το καλοκαίρι του 2019, είχε την ιδέα να λανσάρει “Το Βραχιόλι της φωτιάς», η παραγωγή του οποίου ξεκίνησε το 2020. Τα πρώτα επεισόδια, που προβλήθηκαν στα τέλη Ιανουαρίου στην πλατφόρμα Ertflix και στις αρχές Φεβρουαρίου στην τηλεόραση της ΕΡΤ, είχαν επιτυχία όσον αφορά στην τηλεθέαση: σε μια εβδομάδα, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι παρακολούθησαν τη σειρά. Συνολικά, σε αυτή τη χώρα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, ένας στους έξι Έλληνες έχει ήδη εντρυφήσει στη διασκευή του βιβλίου της Βεατρίκης Σαΐας-Μαγρίζου. Δημοσιεύτηκε το 2006 (και αδημοσίευτο στη Γαλλία), αφηγείται την ιστορία της εβραϊκής οικογένειάς της», αναφέρει η Liberation.
«Μόλις πρότεινα την ιδέα μιας σειράς στην ΕΡΤ, είχα αυτό το βιβλίο στο μυαλό μου. Όποιος το έχει διαβάσει δεν μπορεί να το ξεχάσει», λέει η Κέλλη Αλχανάτη. «Μια σειρά που πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα, χρειάζεται και συναισθήματα ώστε να παρασυρθούν οι θεατές στην ιστορία». Το βιβλίο λοιπόν λειτούργησε ως βάση για το σενάριο της σειράς, που αναμειγνύει τη μυθοπλασία με πραγματικά γεγονότα.
«Είμαι πολύ χαρούμενη που το μυθιστόρημα βγήκε στην οθόνη. Η τηλεόραση είναι ένας καλός τρόπος για να προσεγγίσεις ένα ευρύ κοινό, είναι χαρά για τον συγγραφέα. Είμαι πολύ χαρούμενη γιατί κράτησα την υπόσχεσή μου».
Αυτή είναι η υπόσχεση που έδωσε η Βεατρίκη Σαΐας – Μαγρίζου στον πατέρα της, Ιωσήφ Σαΐας, αφού έγραψε το πρώτο της βιβλίο. «Είχε ξαναφτιάξει μια οικογένεια χωρίς να μας πει τι είχε ζήσει», εξηγεί στη Liberation η Βεατρίκη Σαΐας – Μαγρίζου. «Το μόνο ίχνος ήταν ο αριθμός 116257 που ήταν γραμμένος στο μπράτσο του. Μια μέρα, μου ζήτησε να πάω να τον δω για να μου πει όλη την ιστορία».
Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η οικογένεια ζούσε στη Θεσσαλονίκη, μια κοσμοπολίτικη μητρόπολη που την αποκαλούσαν και «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων». «Η εβραϊκή παρουσία χρονολογείται εκεί από τη ρωμανική περίοδο και αναπτύχθηκε από τα τέλη του 15ου αιώνα», λέει η Μαρία Καβάλα, λέκτορας ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.
Οι Σεφαραδίτες Εβραίοι έφυγαν τότε από την Ισπανία. «Έφεραν τα επαγγέλματά τους, το εμπόριο, την παραγωγή σαπουνιού, τα φάρμακα… Ζωντάνευσαν ξανά την πόλη», εξηγεί η ιστορικός.
Το «Μαύρο Σάββατο»
«Διαφορετικές θρησκείες συνυπήρχαν εδώ και δεκαετίες. Όμως στις αρχές του 20ού αιώνα, μετά την άφιξη των Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία, η άποψη για την εβραϊκή κοινότητα άλλαξε», αναφέρει η γαλλική εφημερίδα.
«Τότε προέκυψε μια άποψη, σύμφωνα με την οποία οι Εβραίοι που ζούσαν στην Ελλάδα δεν είχαν την ίδια αξία με τους Έλληνες που ήρθαν από τη Μικρά Ασία», τονίζει η ιστορικός.
«Ένας πονηρός αντισημιτισμός κυριαρχεί στην κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης αυτής της ελληνικής Βαβυλώνας, αν και το 1939, από τους 250.000 κατοίκους της πόλης, οι 50.000 ήταν Εβραίοι. Αν και είχε ήδη γίνει πογκρόμ το 1931, η άφιξη των Ναζί έκανε τα πράγματα χειρότερα. Στις 11 Ιουλίου 1942, στο «Μαύρο Σάββατο», 9.000 Εβραίοι υπέστησαν τη χειρότερη τιμωρία στα χέρια Γερμανών στρατιωτών, δημόσια», σημειώνει η Liberation. «Οι Γερμανοί πολιτικοί προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα δημόσιας αποδοχής του αποκλεισμού και της εξόντωσης των Εβραίων», τονίζει η Μαρία Καβάλα.
«Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε στους νεότερους»
Στο βιβλίο της, η Βεατρίκη Σαΐας-Μαγρίζου. αφηγείται την ιστορία του ταξιδιού με τρένο προς το Άουσβιτς, του πατέρα της και των μελών της οικογένειάς της, που απελάθηκαν τον Απρίλιο του 1943, και τη δολοφονία του παππού της, με τη θετή του κόρη και την κόρη του, στους θαλάμους αερίων. Αλλά αναφέρεται και στην εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας στην οποία υποβλήθηκε ο πατέρας της στα 16 του, χωρίς αναισθησία, γιατί ο Μένγκελε τον είχε επιλέξει για πειραματόζωο.
«Επέζησε από το Ολοκαύτωμα. Αλλά με ρώτησε τι θα συνέβαινε όταν αυτός και οι επιζώντες δεν μπορούσαν πλέον να καταθέσουν τη μαρτυρία τους. Του υποσχέθηκα ότι θα τα πω όλα εγώ και έγραψα αυτό το βιβλίο», σημειώνει η συγγραφέας. Από τότε, η Βεατρίκη Σαΐας-Μαγρίζου αγωνίζεται να δημοσιοποιήσει την ιστορία της εξόντωσης των Εβραίων της Ελλάδας – μιας κοινότητα που σήμερα αριθμεί μόνο 5.000 μέλη.
«Με τη μετάδοση στο Ertflix, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε τους νεότερους», εξηγεί η Κέλλη Αλχανάτη.
Αρκεί όμως μια σειρά για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο; «Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα», απαντά η ιστορικός Μαρία Καβάλα. «Προτιμώ να υπάρχει αυτό το σημαντικό ερέθισμα παρά ένα κενό», υπογραμμίζει ο Αλέξανδρος Σακελλαρίου, λέκτορας κοινωνιολογίας στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Ελλάδας.
«Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι ο αντισημιτισμός είναι επίμονος στη χώρα. Το 2019, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Ίδρυμα Heinrich-Böll έδειξε ότι το 69% των Ελλήνων είχε αντισημιτική στάση. Επιπλέον, το 2012 και το 2015, βουλευτές της Χρυσής Αυγής, ενός νεοναζιστικού κόμματος, βρέθηκαν στα έδρανα της Βουλής των Ελλήνων. Σήμερα η κυβέρνηση έχει τρεις υπουργούς που έχουν κάνει αντισημιτικά σχόλια», γράφει η εφημερίδα.
Ακόμη χειρότερα, «οι έρευνες που πραγματοποιήσαμε αποδεικνύουν ότι πολλοί νέοι Έλληνες δεν γνωρίζουν για το Ολοκαύτωμα. Ένα ολόκληρο τμήμα της ιστορίας δεν διδάσκεται στο σχολείο», σημειώνει ο ερευνητής. Έτσι, στο στόμα όλων επιστρέφει μια ελπίδα: ότι αυτή η τηλεοπτική σειρά διευκολύνει την ευαισθητοποίηση. «Στην ΕΡΤ είμαστε περήφανοι για αυτή τη σειρά και που συμβάλλουμε στη διάδοση αυτής της μνήμης», καταλήγει η Κέλλη Αλχανάτη.
enikos.gr
