Η Ελλάδα γίνεται… το Χόλιγουντ της Ευρώπης

Αμέτρητες οι ταινίες και οι σειρές που περιμένουν τη σειρά τους για γυρίσματα στη χώρα μας και αρκετές αυτές που το καταφέρνουν σε καιρό πανδημίας – Η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου και τα κίνητρα που έχουν δοθεί έκαναν το θαύμα τους και η Ελλάδα έγινε πόλος έλξης για τους μεγάλους παραγωγούς

Καλά νέα υπάρχουν και αυτά φαίνεται να είναι παραπάνω από αισιόδοξα ειδικά όσον αφορά το σινεμά: το επόμενο διάστημα η χώρα μας αναμένεται να μεταμορφωθεί σε επίγειο κινηματογραφικό παράδεισο, καθώς πολλές μεγάλες εταιρείες παραγωγής κινηματογράφου και τηλεόρασης έχουν δείξει ενδιαφέρον για γυρίσματα στη χώρα μας.

Ηδη είναι αρκετές οι σειρές όπως η «Τεχεράνη» του Apple TV+ και το «The Good Place» του Netflix, που έχουν ως φόντο τη χώρα μας, ενώ αντίστοιχο ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει και οι παραγωγοί ταινιών: η Μάγκι Τζίλενχαλ βρίσκεται ήδη στις Σπέτσες γυρίζοντας την περίφημη «Χαμένη κόρη», βασισμένη σε ένα από τα δημοφιλέστερα μυθιστορήματα της Ελενας Φεράντε, ενώ στο ίδιο νησί αναμένεται να βρεθεί και ο Σαμ Μέντες για να γυρίσει σε μινί σειρά τον δικό του «Μάγο», επίσης εμπνευσμένο από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζον Φόουλς. Και όλα αυτά είναι απλώς η αρχή, αφού η λίστα που έχει στα χέρια του το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ) είναι μεγάλη και περιλαμβάνει πολλές εταιρείες που δείχνουν να έχουν προτεραιότητα την Ελλάδα ως τόπο γυρισμάτων.

Ο λόγος της προτίμησης προφανώς δεν οφείλεται μόνο στο ιδανικό φυσικό τοπίο, αλλά και στην αλλαγή του νόμου που αφορά τα γυρίσματα ταινιών, καθώς και στο γεγονός ότι η χώρα μας είναι η μόνη μαζί με την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τον Καναδά όπου -ακόμα- επιτρέπονται τα γυρίσματα εν μέσω πανδημίας, αφού σε όλα τα υπόλοιπα κράτη έχουν απαγορευτεί. Φυσικά επιβάλλεται να τηρούνται τα μέτρα προστασίας, αλλά σίγουρα αυτό είναι ένα επιπλέον κίνητρο στον άκρως ταλανιζόμενο από την πανδημία κινηματογραφικό κόσμο.

Από τον «Ανθρωπο του Θεού» στη «Χαμένη κόρη» και τον «Μάγο»

Οσοι παρακολουθούν αυτό το διάστημα την πολύ πετυχημένη δουλειά του Ντάνιελ Σίρκιν «Τεχεράνη» στο Apple TV+ σίγουρα θα έχουν διακρίνει κάποιες γνωστές λήψεις που έχουν ως φόντο την Ελλάδα. Μετά τη μεγάλη επιτυχία του «Fauda» στο Netflix ο γνωστός σεναριογράφος Μόσε Ζόντερ αποφάσισε να προχωρήσει σε συνεργασία με τον πετυχημένο σκηνοθέτη και του «Mossad 101», το οποίο επίσης πρόβαλλε το Netflix, αυτή τη φορά για λογαριασμό μιας επίσης πετυχημένης πλατφόρμας που κερδίζει ολοένα περισσότερο κοινό, της Apple TV+, η οποία έχει αγοράσει τα δικαιώματα.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες, έχει ήδη κλειστεί συμφωνία ώστε να γυριστεί και ο δεύτερος κύκλος των επεισοδίων στη χώρα μας – και δεν είναι το μοναδικό σίριαλ που φαίνεται να εμπνέεται από τις δαντελωτές παραλίες και τις συνθήκες ελεύθερης δράσης σε μια χώρα που, κακά τα ψέματα, δεν έχει θέματα λογοκρισίας, παρεμβατισμού κ.λπ. Οσο για την αντίληψη ότι η προβολή της χώρας μας μέσω των γυρισμάτων ταινιών, σίριαλ κ.λπ. ωφελεί ταυτόχρονα τον τουρισμό και τον πολιτισμό, δείχνει να εδραιώνεται τόσο σε κρατικό όσο και σε επίπεδο δήμων, οι οποίοι αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να διευκολύνουν όσο μπορούν τα γυρίσματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο δήμαρχος Αμοργού, ο οποίος ήταν ο πρώτος στην Ευρώπη που δέχτηκε να ανοίξει το νησί του σε γυρίσματα εν μέσω πανδημίας για τις «Θυγατέρες» της Γερμανίδας σκηνοθέτριας Νάνα Νέουλ και ακολούθησαν και άλλοι δήμοι -Αθηναίων, Αίγινας και Εύβοιας- με τον ήδη πολυσυζητημένο «Ανθρωπο του Θεού» της Γελένα Πόποβιτς.

Το ίδιο έπραξε και ο πολυπράγμων δήμαρχος των Σπετσών φιλοξενώντας στο νησί του τους συντελεστές της πολυσυζητημένης «Χαμένης κόρης» που κάνουν γυρίσματα αυτό το διάστημα. Κορυφαία ονόματα όπως η Μάγκι Τζίλενχαλ, αδελφή του Τζέικ, διάσημη ηθοποιός που πλέον παίρνει το βάπτισμα του πυρός και ως σκηνοθέτις, η Οσκαρική, με την «Ευνοούμενη» του Γιώργου Λάνθιμου, Ολίβια Κόλμαν αλλά και η Ντακότα Τζόνσον, την οποία γνωρίσαμε από τις αισθαντικές «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι» δίνουν το «παρών» στο πανέμορφο νησί του Αργοσαρωνικού. Το σημαντικό είναι ότι η ταινία δεν θα διαδραματίζεται, όπως ήταν αρχικά αναμενόμενο και όπως επιβάλλει το βιβλίο, στην Ιταλία αλλά στην Ελλάδα – και για τον λόγο αυτό τροποποιήθηκε το σενάριο ώστε να συναρμόζει το ελληνικό τοπίο στις ανάγκες της παραγωγής, κάτι διόλου αμελητέο, αφού πρόκειται για μια σημαντική παραγωγή που αναμένεται να προβάλει την Ελλάδα στο εξωτερικό, όπως και όλες οι ταινίες που θα έχουν ως φόντο τις γωνιές του ανεξάντλητου ελληνικού τοπίου.

Στις Σπέτσες αναμένεται να βρεθεί, καλώς εχόντων των πραγμάτων, και ο διάσημος σκηνοθέτης Σαμ Μέντες, ο οποίος μετά τα βραβεία που απέσπασε με το «1917» συγκεντρώνει εκ νέου πάνω του το διεθνές ενδιαφέρον. Ηδη τα διεθνή ΜΜΕ έχουν αφιερώσει αρκετές σελίδες στις Σπέτσες απ’ όπου είχε εμπνευστεί ο Φόουλς το απαράμιλλο μυθιστόρημά του «Ο μάγος», καθώς είχε περάσει ένα σημαντικό διάστημα ως δάσκαλος στο νησί, δίνοντας το έναυσμα στον Μέντες να θελήσει να μεταφέρει εκεί τα γυρίσματα του βασισμένου στο βιβλίο σίριαλ. Οπως έχει δηλώσει σχετικά και ο ίδιος ο σκηνοθέτης: «Οπως πολλοί άλλοι, διάβασα και αγάπησα το βιβλίο ως έφηβος. Υπάρχουν πολλά μοντέρνα κλασικά μυθιστορήματα όπως αυτό, τα οποία συμπιέστηκαν σε ταινίες κατά το παρελθόν και ίσως χάσαμε κάτι στην πορεία, αντί να τα αφηγηθούμε στη διάρκεια αρκετών ωρών». Το δημιουργικό κομμάτι της παραγωγής θα αναλάβει η Neal Street Productions, μία από τις πιο ισχυρές στον χώρο του κινηματογράφου – οι πληροφορίες μας θέλουν όχι μόνο τις Σπέτσες αλλά και τη γειτονική Υδρα να έλκει το ενδιαφέρον διεθνών παραγωγών και κινηματογραφιστών.

Τέρμα στη γραφειοκρατία

Στη χώρα μας βρίσκονται ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, για γυρίσματα οι συντελεστές της ταινίας «Triangle of Sadness» (Το τρίγωνο της λύπης) του Ρούμπεν Εστλουντ, ο οποίος έχει ήδη προσελκύσει την προσοχή του κινηματογραφικού κόσμου μετά τον Χρυσό Φοίνικα που απέσπασε για το «Τετράγωνό» του. Στο καστ της νέας του ταινίας συμμετέχουν διάσημοι πρωταγωνιστές, όπως ο πολυβραβευμένος Γούντι Χάρελσον και ο Χάρις Ντίκινσον. Τα γυρίσματα γίνονται κυρίως σε ένα γιοτ αλλά και σε πανέμορφες τοποθεσίες της Εύβοιας. Στην Ελλάδα βρίσκεται και ο Γάλλος Φρανσουά Ουζάν με το «Χαμογελάστε για τη φωτογραφία», με τα γυρίσματα να γίνονται στην Αθήνα και την Αίγινα. Οσο για τους Αυστραλούς της Exile Entertainment, κι αυτοί δείχνουν ενθουσιασμό που μπορούν και γυρίζουν στη χώρα μας το «Voices in Deep».

Ολοι αυτοί έχουν επωφεληθεί από το νέο νομοθετικό πλαίσιο αλλά και την αλλαγή γραμμής πλεύσης αναφορικά με το γύρισμα ταινιών, που αναμένεται να προσφέρει πολλαπλά τη χώρα μας. Η στενή συνεργασία του υπουργείου Τουρισμού με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το υπουργείο Πολιτισμού φαίνεται να έχει αποδώσει καρπούς, καθώς και τα τρία υπουργεία έχουν ως προτεραιότητα την αλλαγή των προϋποθέσεων και κυρίως της εικόνας που είχε η χώρα μας στο εξωτερικό και στα μεγάλα γραφεία παραγωγής αναφορικά με τους σκληρούς νόμους και την άτεγκτη γραφειοκρατία που επικρατούσαν ως σήμερα.

Σημαντικό ρόλο έχουν διαδραματίσει εν προκειμένω όχι μόνο ο νέος νόμος με το περίφημο επενδυτικό κίνητρο (cash rebate), αλλά, όπως μαρτυρούν άνθρωποι του κινηματογράφου, και η αλλαγή νοοτροπίας, καθώς όλο και περισσότεροι φορείς σε κρατικό επίπεδο αλλά και από πλευράς δήμων ενώνουν τις δυνάμεις τους προωθώντας την Ελλάδα από πολιτικής και τουριστικής πλευράς. Μαθαίνουμε ότι για τον σκοπό αυτό έχουν ήδη συσταθεί ειδικές υπηρεσίες και γραφεία που βοηθούν να ξεπεραστούν τα προσκόμματα και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες: κανείς δεν ξεχνάει άλλωστε τον σάλο που είχε προκληθεί από την απαγόρευση της παραχώρησης συγκεκριμένων χώρων σε διεθνείς παραγωγές, όπως λίγα χρόνια πριν στο Σούνιο με τη «Μικρή Τυμπανίστρια» του BBC, αλλά και σε διεθνείς εταιρείες από τον χώρο της μόδας που είχαν δείξει ενδιαφέρον για τα γυρίσματα σχετικών βίντεο σε αρχαιολογικούς χώρους. Πλέον θεσμοί όπως το Athens Film Office του Δήμου Αθηναίων, το οποίο έχει συσταθεί γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό, αναμένεται να δώσει το παράδειγμα ώστε να ακολουθήσουν και άλλες κοινότητες, φορείς και δήμοι.

Στόχος του Athens Film Office είναι η πόλη να γίνει πιο φιλική στον κινηματογράφο μέσω διευκολύνσεων και διαμεσολαβήσεων για την υπέρβαση γραφειοκρατικών προβλημάτων, όπου είναι εφικτό. Εκτός από ότι βοηθούν ενεργά τη βιομηχανία του θεάματος, προσφέροντας τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να επισπευστούν οι διαδικασίες των γυρισμάτων, συμβάλλουν και στη μετατροπή της χώρας μας σε τόπο έλξης και άρα στην αξιοποίηση μιας βιομηχανίας, στην οποία η χώρα μας μέχρι σήμερα υστερούσε. Αρκεί να σημειώσουμε ότι η κάθε παραγωγή δημιουργεί δουλειές και δίνει τα κίνητρα σε πολλούς ανθρώπους να εργαστούν προβάλλοντας ταυτόχρονα τον κάθε τόπο. Ολοι, μάλιστα, λένε ότι τα πράγματα θα ήταν ακόμα πιο ενεργά από πλευράς γυρισμάτων αν δεν είχε διαμεσολαβήσει η πανδημία που έχει παγώσει πολλές παραγωγές οι οποίες είχαν ήδη δείξει ενδιαφέρον. Η λίστα, πάντως, του ΕΚΟΜΕ είναι μεγάλη και όλα δείχνουν πως η Ελλάδα έχει πολλά να περιμένει στον τομέα αυτό.

Τι άλλαξε με τον νέο νόμο

Ιδιαίτερα δραστήριο, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης φαίνεται να έχει δείξει ιδιαίτερη θέρμη στο θέμα των γυρισμάτων: η αρχή βέβαια είχε γίνει με τον νόμο 4487/2017, που είχε ψηφιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση και επέτρεπε την επιστροφή μέχρι και του 35% του κόστους παραγωγής της ταινίας ή του σίριαλ που θα γυρίζεται στη χώρα μας. Πρόκειται για το λεγόμενο επενδυτικό κίνητρο (cash rebate) που έκανε τους μεγάλους παραγωγούς να στρέψουν το ενδιαφέρον προς την Ελλάδα διπλασιάζοντας, σε χρόνο-ρεκόρ, τις μεγάλες εταιρείες που εξέφρασαν την προτίμησή τους για γυρίσματα στη χώρα μας. Ακόμα πιο ευνοϊκούς όρους προέβλεψε η σημερινή κυβέρνηση ανεβάζοντας το ποσοστό από 35% σε 40%.

Ως εκ τούτου οι προσδοκίες είναι να μπορέσουν να συνεργαστούν αρμονικά οι επιμέρους φορείς αλλά και τα υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Πολιτισμού και Τουρισμού ώστε η Ελλάδα να καταστεί το καλύτερο και το ιδανικότερο μέρος για τα γυρίσματα καλλιτεχνικών έργων. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει ήδη ενισχυθεί ο θεσμός του ΕΚΟΜΕ, στον οποίο ανήκει η πρωτοβουλία, ένας φορέας που κατ’ ουσίαν ανάγεται στον πλέον κρίσιμο παράγοντα για την υλοποίηση των χρηματοδοτήσεων, αφού είναι αυτός στον οποίο απευθύνονται απευθείας πλέον οι παραγωγοί.

Επίσης, κρίσιμο ρόλο έχει διαδραματίσει και η αποσαφήνιση του καθεστώτος ενίσχυσης που επιτρέπει να συμπεριληφθούν παραγωγές που απευθύνονται σε ψηφιακά μέσα και υπηρεσίες, όπως είναι η διαδικτυακή τηλεόραση (webtv), τα κοινωνικά δίκτυα κ.λπ., ενώ για πρώτη φορά συμπεριλαμβάνονται οι ταινίες μικρού μήκους.

Τέλος, πολύ σημαντικά είναι και τα φορολογικά κίνητρα, αφού το 30% εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα του εκάστοτε δικαιούχου, ενώ υπάρχει η εξασφάλιση ότι αυτό θα τηρηθεί βάσει του δικαίου κρατικών ενισχύσεων. Ηδη το ΕΚΟΜΕ έχει χρηματοδοτηθεί γενναία για τον σκοπό αυτό απορροφώντας ένα σημαντικό ποσό από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Οπως αντιλαμβάνεται κανείς, όσο περισσότερα χρήματα δίνονται στις ταινίες και τις σειρές τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι εταιρείες παραγωγής που θα δείξουν ενδιαφέρον για τη χώρα μας – και τόσο σημαντικότερες οι ταινίες με μεγάλο εκτόπισμα και διανομή, όπως έχει αποδειχθεί ότι ήταν, για παράδειγμα, το «Mamma Mia!». Αν λοιπόν η Ελλάδα πόνταρε μέχρι σήμερα στον τουρισμό ως τη βαριά της βιομηχανία, καιρός είναι να επενδύσει άμεσα και στον πιο αποτελεσματικό τρόπο προβολής της, που είναι η εικόνα μέσα από σημαντικά καλλιτεχνικά έργα σε κινηματογράφο και τηλεόραση.

protothema.gr