Εμμονή με το παρελθόν: Πόσο συχνά σκέφτεσαι τα παλιά και γιατί παγιδεύεσαι στο «rumination»

Είναι υγιής η διαρκής αναπαραγωγή παρελθοντικών καταστάσεων και ποιος είναι ο ρόλος της εμμονής;

Το μυαλό σου παίζει σε repeat κάποιο σκηνικό από το παρελθόν. Είτε το κοντινό, είτε το μακρινό. Μια κατάσταση που σου προκάλεσε έντονα συναισθήματα, ένας τσακωμός, το τι θα μπορούσες να είχες πει διαφορετικά για να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, το πώς εκφράστηκε ο απέναντι σου, αλλά και χίλιες δυο σκέψεις για το τι θα μπορούσε να είχε πάει διαφορετικά, κατακλύζουν το μυαλό σου.

Όλοι έχουμε σκέψεις του παρελθόντος που αναλύουμε στο παρόν. Υπάρχουν κάποιες στιγμές που αποτελούν «σταθμό στην προσωπική μας ιστορία» και μας προκαλούν την ανάγκη να ξανασκεφτούμε τα πράγματα ξανά και ξανά και να νιώσουμε δικαίωση ή πως έχουμε ξανά τον έλεγχο.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «rumination». Δηλαδή «αναμάσηση» των παρελθοντικών σκέψεων (και έχει πολύ περισσότερο αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία μας, απ’ όσο περιμένουμε). «Νομίζουμε πως με το να αναλύουμε τις καταστάσεις και να αναπαραγάγουμε παρελθοντικά σκηνικά, κάτι θα αλλάξει ή πως θα βρούμε μια λύση/ ανακούφιση», δηλώνει χαρακτηριστικά η ψυχολόγος Smith σχετικά με το φαινόμενο.

Αυτή η διαδικασία όμως, συχνά μας οδηγεί σε συναισθήματα, άγχους και κατάθλιψης. «Το να αναθεωρούμε και να σκεφτόμαστε το τι ακριβώς συνέβη, είναι σημαντικό για να εξελιχθούμε και να διορθώσουμε όσα χρειάζεται στον εαυτό μας, αρκεί πρώτα να τα αναγνωρίσουμε», συνεχίζει η ειδικός. «Όμως πρέπει να προσέξουμε, πότε αυτές οι σκέψεις γίνονται τελικά εμμονικές και είμαστε παθιασμένοι με αυτές».

Πώς αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο του «rumination»;

Σύμφωνα με την Smith, είναι σημαντικό να βάζουμε όρια στον εαυτό μας και να σκεφτόμαστε για ένα ζήτημα που μας απασχολεί μέχρι ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο. Δηλαδή λίγα λεπτά. Για να ξεπεράσουμε το στάδιο όπου συνεχώς σκεφτόμαστε και αναλύουμε μια παρελθοντική κατάσταση, είναι επίσης σημαντική η έννοια της αποδοχής. Οφείλουμε να αποδεχτούμε τα όσα συνέβησαν στο παρελθόν και να εστιάσουμε στο παρόν, καθώς αυτό είναι που αλλάζει. Οφείλουμε να προχωράμε μπροστά και να μη μένουμε προσκολλημένοι σε παρελθοντικές καταστάσεις.

«Το να αναπαριστούμε μια κατάσταση του παρελθόντος ξανά και ξανά στο μυαλό μας, δεν είναι κάτι υγιές», δηλώνει η Smith. Τα άτομα τα οποία συνήθως θέλουν να έχουν τα πράγματα πάντοτε υπό έλεγχο, ή επιζητούν διαρκώς την ασφάλεια και την επιβεβαίωση, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τέτοια μοτίβα.

«Όταν πιάνετε τον εαυτό σας με εμμονικές σκέψεις για το παρελθόν, τότε βρείτε κάτι που θα αποσπάσει την προσοχή σας». Καλό θα ήταν επίσης, να ξεκαθαρίσετε τόσο το μέσα σας, όσο και με τα άτομα που σας αφορούν, το γεγονός που συνεχώς σκέφτεστε. Αν για παράδειγμα είχατε έναν τσακωμό με τον σύντροφο σας, και η κατάσταση παραμένει άγνωστη και τεταμένη, καλό θα ήταν να ξεκαθαρίσετε όσο γίνεται τα πράγματα, για να γνωρίζετε που βαδίζετε.

Τέλος είναι σημαντικό να σημειώσουμε, πως τέτοιες τακτικές δηλώνουν επίσης μια τάση για τελειότητα, κάτι που προσθέτει στρες και πίεση στο άτομο. Ενώ ακόμη, μπορεί να είναι ένα δείγμα ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και κακής ψυχολογικής κατάστασης.

jenny.gr