Χανιά | Κίνδυνοι και παγίδες στο διαδίκτυο – Πώς να προστατέψετε τα παιδιά σας και τα λεφτά σας
Με δεδομένο ότι το διαδίκτυο είναι μια τεράστια πηγή πληροφόρησης, οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν είναι πολλοί για μικρούς και μεγάλους, καθώς σε καθημερινή βάση επιτήδειοι προσπαθούν με διάφορους τρόπους, να βλάψουν πολίτες. Οι αστυνομικοί της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος είναι οι αρμόδιοι για να εντοπίσουν τους παραβάτες αλλά και να δώσουν συμβουλές που εξασφαλίζουν στους πολίτες την ασφαλή τους πλοήγηση στο διαδίκτυο.
Οι Αστυνομικοί της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Χαράλαμπος Καρράς και Χριστόφορος Καλτσίδης βρέθηκαν στα Χανιά με αφορμή ημερίδα για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη (Δείτε εδώ.). Το πρωί, μίλησαν στο Zarpa Radio 89,6 στην Άννα Παπακωνσταντίνου και τον Γιώργο Κολομπάκη για τους κινδύνους που μπορεί να συναντήσει κανείς στο ίντερνετ αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αποφύγουμε την εξαπάτηση.
Δημοφιλέστερες οι απάτες μέσω τραπεζών
Οι απάτες μέσω τραπεζών δίνουν και παίρνουν στο διαδίκτυο, την ώρα μάλιστα που έχουν αυξηθεί οι ηλεκτρονικές αγορές των καταναλωτών, ιδιαίτερα την περίοδο της πανδημίας. Καθημερινά, από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος διαπιστώνονται χιλιάδες απάτες. Οι «απατεώνες» προσπαθούν να αποσπάσουν προσωπικά δεδομένα και κατ’ επέκταση χρηματικά ποσά, μέσα από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), μέσα από κωδικούς τραπεζών (e-banking) αλλά και μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο (sms).
Στην κορυφή της λίστας των επιτήδειων, είναι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές μέσω τραπεζών, είπε ο αξιωματικός της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛΑΣ Χαράλαμπος Καρράς: «Τουλάχιστον σε αυτή τη φάση που ζούμε, στην κορονοπερίοδο, αυτό που έχει έξαρση είναι οι απάτες μέσω τραπεζών και ουσιαστικά μέσω των phishing, μέσω ενός τρόπου ψαρέματος. Είτε είναι κάποιο phishing το οποίο δεχόμαστε στο κινητό μας τηλέφωνο είτε από κάποιο phishing mail. Ουσιαστικά παριστάνουν μια ψεύτικη οντότητα, την τράπεζα, μας στέλνουν ένα μήνυμα, τύπου ότι έχει απενεργοποιηθεί η κάρτα μας, ότι έχει κλειδωθεί, με αποτέλεσμα να μας δίνουν να πατήσουμε ένα λίνκ. Εμείς έχουμε την ψευδαίσθηση ότι μπαίνουμε σε ένα ασφαλές τραπεζικό περιβάλλον, εικονικό ουσιαστικά, με αποτέλεσμα να βάζουμε τους κωδικούς μας, αλλά και το OTP το one time password, το οποίο είναι η μεγαλύτερη ασφάλεια, είναι η γεννήτρια κωδικών, που είναι μοναδικός κωδικός, έρχεται μόνο για λίγα δευτερόλεπτα στο κινητό μας, δίνουμε και αυτό στον κακόβουλο, με αποτέλεσμα να έχουν πρόσβαση στο e-banking μας, να μας παίρνουν τα χρήματά μας και οτιδήποτε άλλο.»
Στο μεταξύ «Αυτό που έχει έξαρση τους τελευταίους τρεις μήνες είναι ότι επιτήδειοι μας τηλεφωνούν, αφορά κυρίως αυτούς που βάζουν ένα προϊόν προς πώληση και μας λένε ότι μας ενδιαφέρει πάρα πολύ το προϊόν που πουλάς, θέλουμε να σου βάλουμε μια προκαταβολή ακόμα και να δεσμεύσουμε όλο το ποσό κι εκεί ζητάνε τον αριθμό της κάρτας. Και δυστυχώς υπάρχει η δυνατότητα κάποιος να μπει στο e-banking με τον αριθμό της κάρτας, που στη συνέχεια χρειάζεται και το sms.Το sms δεν το δίνουμε πουθενά,» τόνισε ο κ. Καρράς.
Απάτες και στους διαγωνισμούς (give away)
Έξαρση καταγράφεται και στις απάτες μέσω ψεύτικων διαγωνισμών (give away) ιδιαίτερα από επώνυμα δημοφιλή άτομα: «Όταν κάποιος διάσημος κάνει ένα διαγωνισμό, αυτόματα δημιουργούνται χιλιάδες ψεύτικα προφίλ. Εγώ που έχω διαχειριστεί τέτοιες υποθέσεις, ουσιαστικά προέκυψαν ξένα ηλεκτρονικά ίχνη.»
«Πρέπει όλοι να το δούμε σοβαρά»
Ο κ. Καρράς τόνισε πως πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί σε αυτά που λαμβάνουμε: «Να μην «τσιμπάμε» εύκολα. Να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί, έχουμε χιλιάδες τέτοιες περιπτώσεις καθημερινά. Υπάρχει τεράστια έξαρση του φαινομένου και πρέπει να το δούνε σοβαρά όλοι οι φορείς που εμπλέκονται σε αυτό, και οι τράπεζες και οι πάροχοι τηλεπικοινωνιών, καθώς καθημερινά χάνονται πάρα πολλά χρήματα.»
Τι πρέπει να προσέχουμε
Από την πλευρά του ο αστυνομικός της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Χριστόφορος Καλτσίδης αναφέρθηκε στα σημεία που όλοι πρέπει να προσέχουμε: «Αυτό που λέμε εμείς πάντα, είναι να προσέχουμε από που έρχεται το e-mail ή το sms, εάν έχουμε συναλλαγές με συγκεκριμένη τράπεζα, γιατί έχουν τύχει περιπτώσεις που έχουν σταλεί για παράδειγμα email δήθεν από την Εθνική Τράπεζα σε πολίτες, χωρίς αυτοί να έχουν καν λογαριασμό σε αυτή την τράπεζα και βάζουν στοιχεία τους προσωπικά, τηλέφωνα. Ένα πράγμα που λένε και οι τράπεζες είναι ότι ποτέ η ίδια η τράπεζα δε σου ζητάει προσωπικά στοιχεία, μέσω mail η sms. Πάντα η τράπεζα θα έρθει σε επικοινωνία μαζί σου με άλλους τρόπους. Θα σου ζητήσει να πας στο κατάστημα, δε θα σου ζητήσει να αλλάξεις κωδικό μέσω υπολογιστή.»
Το διαδίκτυο δεν έχει όρια
Σχετικά με τις κυρώσεις που δέχονται οι επιτήδειοι – απατεώνες όταν εντοπιστούν, ο κ. Καρράς δήλωσε πως «δεν είναι τόσο εύκολα και ρομαντικά όλα. Το διαδίκτυο έχει και τρόπους απόκρυψης. Προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε, είμαστε σε επαφή με όλες τις μεγάλες εταιρείες, υπηρεσίες παροχής τέτοιων υπηρεσιών. Με κάποιο μαγικό τρόπο, το διαδίκτυο συνδέει όλο τον πλανήτη, δεν έχει όρια.»
Χώρες λειτουργούν με πλαφόν για να ασχοληθούν με τις απάτες
«Επειδή πλέον οι απάτες είναι και πάρα πολλές, οι χώρες έχουν και ορισμένο ποσό που πρέπει να προκύψει για να ασχοληθούν. Δηλαδή, η Αγγλία δε θα ασχοληθεί με μια απάτη διακοσίων – τριακοσίων ευρώ. Οι Άγγλοι ασχολούνται με απάτες από 6.000 λίρες και πάνω», επεσήμανε ο κ. Καλτσίδης.
Σχετικά με τις ηλεκτρονικές αγορές από μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο κ. Καρράς επεσήμανε ότι: «Ακόμα και ένα κινητό να πουλήσεις, πρέπει να έχεις την απόδειξη με την εγγύηση αλλιώς δεν υπάρχει λόγος ο άλλος να μπει στη διαδικασία να αγοράσει από εσένα, πηγαίνει στο μαγαζί.»
Για να αποφύγουμε τυχόν απάτες κατά τις ηλεκτρονικές μας αγορές, πρέπει να δείχνουμε ιδιαίτερη προσοχή στις κριτικές που υπάρχουν για το κατάστημα, τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Καλτσίδης: «Το πρώτο πράγμα που συμβουλεύουμε εμείς σε αυτή την περίπτωση είναι να κοιτάμε τη σελίδα, τις κριτικές που υπάρχουν από άλλους καταναλωτές που έχουν αγοράσει από αυτή, εάν είναι αξιόπιστη, σου λέει ο άλλος, παράγγειλα από αυτή τη σελίδα και δε μου το στείλανε, αργούν να το στείλουν…Υπάρχουν σελίδες, οι οποίες έχουν πάρα πολύ καλές κριτικές, αυτές τις εμπιστευόμαστε».
Ανησυχία γονέων για την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών στο διαδίκτυο – Χρυσός Κανόνας η εμπιστοσύνη γονέα – παιδιού
Πολλοί είναι οι γονείς, οι οποίοι καθημερινά ανησυχούν και δεν γνωρίζουν πως να διαχειριστούν την ενασχόληση των παιδιών στο ίντερνετ. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, το κλειδί είναι η εμπιστοσύνη μεταξύ γονέα – παιδιού και η ενασχόληση του γονέα με το ίδιο το παιδί και κατ’ επέκταση με το διαδίκτυο: «Οι περισσότεροι γονείς που έρχονται σε μας, θέλουν να τους βρούμε κάποιον τρόπο να ελέγχουν το παιδί τους, να το παρακολουθήσουν σε ότι κάνει. Αυτό για μας είναι λάθος. Εμείς πάντα λέμε ότι το καλύτερο anti-virus για το παιδί είναι η εμπιστοσύνη που έχεις με το παιδί σου να μπορεί να σου τα λέει όλα. Να έχει το θάρρος οτιδήποτε κι αν του συμβεί να σου το πει. Ακόμα και για κάτι απλό που θα του κινήσει την περιέργεια. Δε χρειάζεται να βάζουμε λογισμικά να παρακολουθούμε τα παιδιά. Γιατί εάν το παιδί, καταλάβει αυτό το πράγμα, χάνεις την εμπιστοσύνη του», είπε ο κ. Καλτσίδης.
«Το κλειδί είναι ο χρόνος που θα αφιερώσουμε στο παιδί και θα συνεργαστούμε με το παιδί. Ακόμα και όταν τα παιδιά είναι σε πιο μικρή ηλικία, 10,12,13 ετών που δικαιούνται να κάνουν λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο Instagram, στο tik tok, αυτό που λέμε ουσιαστικά είναι καθίστε με το παιδί. Μάθετε κι εσείς το διαδίκτυο μαζί με το παιδί. Έχουμε φόβο όταν δε γνωρίζουμε κάτι. Έχει κάποιους όρους χρήσης, δεν είναι τόσο δύσκολο, απλά θέλει χρόνο.»
Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι στην πλοήγηση των παιδιών στο διαδίκτυο
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που εντοπίζεται κατά τη διάρκεια πλοήγησης των παιδιών στον παγκόσμιο ιστό είναι το grooming, δηλαδή η διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκων: «Ουσιαστικά είναι άτομα μεγάλης ηλικίας που θέλουν να προσεγγίσουν μικρά παιδιά, και οι οποίοι δεν έχουν καμία δουλειά με τα μικρά παιδιά, και αυτό που έχουμε εντοπίσει είναι ότι αυτό συμβαίνει κυρίως μέσα από τα social media, από κάποια ψεύτικα πολύ ελκυστικά προφίλ. Ξεκινούν να μιλάνε με τα παιδιά και για ένα περίεργο λόγο αυτοί οι άνθρωποι είναι ουσιαστικά διαθέσιμοι 24 ώρες το εικοσιτετράωρο για τα παιδιά.»
Στο μεταξύ, κίνδυνοι κρύβονται και στα παιχνίδια (gaming) όπου «αυτή η δυνατότητα που σου δίνει τo online gaming να μιλάς με πάρα πολλούς ανθρώπους από όλο τον πλανήτη, εκεί υπάρχει ένας κίνδυνος. Ένας πολύ χρυσός κανόνας είναι να μη μιλάμε με αγνώστους στο διαδίκτυο. Τα παιδιά μιλάνε με αγνώστους, δυστυχώς το έχουμε εντοπίσει αυτό αλλά επενδύουμε στα παιδιά, να μιλάνε για οτιδήποτε τους τύχει.»
Όλοι θέλουν να γίνουν influencers και Youtubers
Τα παιδιά που θέλουν να δημιουργήσουν λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει πρώτα να διαβάζουν καλά τους όρους χρήσεις. «Εμείς δεν είμαστε Μεσσίες. Θέλετε να κάνετε ένα instagram, κάντε το. Πολύ απλά πράγματα, δεν είναι πολλά, αρκεί να τα διαβάσουν. Δεν είναι μεγάλοι, είναι συγκεκριμένοι, πως μπορώ να ασφαλίσω το λογαριασμό μου», είπε ο κ. Καρράς.
Όλοι θέλουν να γίνουν influencers είπε ο αξιωματικός της ΕΛΑΣ και της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Χριστόφορος Καλτσίδης, τονίζοντας ότι «Είναι αδιανόητο για ένα παιδί 15-16 ετών να έχει 3.000 φίλους στο Facebook και 4.000 ακόλουθους στο instagram. Όλοι θέλουν να γίνουν influencers και Youtubers αλλά δε χρειάζεται να το κάνουν από τα 15 τους. Σε αυτή την ηλικία έχουν πιο σοβαρά πράγματα να ασχοληθούν.»
Τους γονείς τους τρομάζουν αυτά τα επαγγέλματα, είπε ο αστυνόμος Χαράλαμπος Καρράς :«Εμείς λέμε στους γονείς μη σας τρομάζει όλο αυτό, ελάτε σε εμάς να σας δείξουμε τον τρόπο που γίνεται. Μην ξεχνάμε ότι το διαδίκτυο είναι η μεγάλη επανάσταση του αιώνα. Το διαδίκτυο πλέον είναι η πυξίδα μας και όλοι πρέπει να επενδύσουμε πάνω σε αυτό.»
«Στο ίντερνετ για να πάρεις σωστό προϊόν πρέπει να πληρώσεις»
Την ίδια ώρα, οι πολίτες που χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό τους υπολογιστή, θα πρέπει να έχουν εγκατεστημένα αυθεντικά πληρωμένα προγράμματα, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των δεδομένων τους: «Στο ίντερνετ κανείς δε σου δίνει κάτι δωρεάν, τόνισε ο αστυνόμος Χριστόφορος Καλτσίδης, ο οποίος συνέχισε λέγοντας ότι «τα «σπασμένα» προγράμματα έχουν κάποιου είδους προστασία ωστόσο εμπεριέχουν διαφημίσεις, παρακολουθούν τη δραστηριότητά σου…στο ίντερνετ για να πάρεις σωστό προϊόν πρέπει να πληρώσεις.»
Σύμφωνα με τους αστυνομικούς, δε χρειάζεται να αλλάζουμε συνέχεια κωδικούς στους λογαριασμούς μας, αρκεί μέσα σε αυτούς να εμπεριέχονται, γράμματα, αριθμοί και σύμβολα.
Μεγαλύτερη ασφάλεια στα κινητά τελευταίας τεχνολογίας (smartphones)
Με δεδομένο ότι τα κινητά έχουν αντικαταστήσει τα τελευταία χρόνια σε σημαντικό ποσοστό τον ηλεκτρονικό μας υπολογιστή, ο αστυνόμος Χαράλαμπος Καρράς συμβουλεύει: «Τα κινητά τελευταίας τεχνολογίας έχουν μεγάλη ασφάλεια, απλά θα πρέπει συχνά να κάνουμε ενημερώσεις λογισμικού, να κατεβάσουμε τις σωστές εφαρμογές των τραπεζών και δε θα έχουμε κανένα πρόβλημα.»
Οι πολίτες που επιθυμούν να αναζητήσουν βοήθεια για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο μπορούν να επισκεφθούν την επίσημη ιστοσελίδα της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας cyberalert.gr.
zarpanews.gr – Άννα Παπακωνσταντίνου
