Αυξήθηκαν δραματικά οι απόπειρες αυτοκτονίας από εφήβους στην Κρήτη – Τι φταίει;
Μέχρι και ράντζα επιστρατεύτηκαν στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του ΠΑΓΝΗ προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες για νοσηλείες εφήβων οι οποίοι προχωρούν στο απονενοημένο διάβημα, τις λεγόμενες “ευχές θανάτου”! Μάλιστα, οι απόπειρες αυτοκτονίας αυτή την άνοιξη – του 2022 – είναι τόσες πολλές στην Κρήτη, που νοσηλεύτηκαν 14 άτομα σε θάλαμο χωρητικότητας 10 ατόμων και επιπλέον διαμορφώθηκε και θάλαμος για την κάλυψη των αναγκών νοσηλείας εφήβων που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας και στην Παιδιατρική.
Η αυτοκτονικότητα των νέων ανθρώπων κάθε χρόνο είναι μεγάλη την άνοιξη, αλλά η φετινή δεν έχει προηγούμενο, όπως σημειώνει η διευθύντρια της Παιδοψυχιατρικής Μαρία Μπάστα. «Το τελευταίο δίμηνο οι νοσηλείες στην Παιδοψυχιατρική Κλινική έχουν αυξηθεί πάρα πολύ. Υπήρχανε ράντζα, που δεν έχουν ξαναϋπάρξει στην Παιδοψυχιατρική Κλινική από ό,τι γνωρίζω. Δηλαδή, για να σας δώσω να καταλάβετε, είχαμε φτάσει να έχουμε 14 νοσηλευόμενους σε κλινική χωρητικότητας 10 κλινών.
Είχε επιστρατευτεί ένας θάλαμος στην Παιδιατρική Κλινική για να μπορέσει να υπάρξει μια μικρή αποσυμφόρηση, γιατί και οι χώροι είναι περιορισμένοι. Η πολύ μεγάλη έξαρση αυτοκτονικότητας στους εφήβους είναι ναι μεν κάτι που εμφανίζεται γενικά την άνοιξη, αλλά φέτος φάνηκε να είναι ιδιαίτερα έντονη. Κι αυτό οδήγησε και σε περισσότερες νοσηλείες», επισήμανε χαρακτηριστικά η διευθύντρια της Παιδοψυχιατρικής του ΠΑΓΝΗ.
Οι τάσεις αυτοκτονίας που καταγράφονται το τελευταίο διάστημα σε πολλούς εφήβους στην Κρήτη δεν αποκλείεται να οφείλονται στη δίχρονη καραντίνα και τη ραγδαία οικονομική επιδείνωση του στάτους των οικογενειών τους, οι οποίες διαλύονται εν ριπή οφθαλμού. Δυστυχώς, αυτά τα παιδιά με την εύθραυστη ψυχολογία σε μια πραγματικά δύσκολη ηλικία καλούνται να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη κατάσταση που ίσως βιώνουν μέσα στην οικογενειακή εστία.
Το απονενοημένο διάβημα φαντάζει “εύκολη λύση” για να τρέξουν μακριά από το ταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον, με γονείς σε διαμάχη για χίλια δυο προβλήματα που μπορεί να την προκαλούν.
Τις πταίει;
Σε τι όμως μπορεί να οφείλεται η αύξηση των εφήβων που προχωρούν σε απόπειρα αυτοκτονίας;
Η κ. Μπάστα, προκειμένου να εξηγήσει τι ακριβώς συμβαίνει, αναφέρθηκε στα αίτια που μπορεί να οδήγησαν σε μια τέτοια έξαρση, αλλά και στα προβλήματα που παρατηρούνται στη συγκεκριμένη κλινική…
«Στην αυτοκτονικότητα υπάρχει μια εποχικότητα, αλλά η φετινή έξαρση νομίζω πως έχει σχέση και με τα “απόνερα” της πανδημίας. Οι οικογένειες των παιδιών έχουν υποστεί διαφορές συνέπειες, οικονομικές, επαγγελματικές, ψυχολογική πίεση λόγω της πανδημίας…
Όταν επηρεάζεται όμως μια οικογένεια, επηρεάζονται και τα παιδιά. Επιπλέον, ο αναγκαστικός εγκλεισμός των παιδιών έχει οδηγήσει στο να χάσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, και το ενδιαφέρον τους για διά ζώσης επαφές, και να αναλώνονται για ώρες στο διαδίκτυο. Δύο χρόνια ήταν εκτός σχολείου.
Όλα αυτά τα μέτρα για τον κορωνοϊό, τα οποία φυσικά ήταν απαραίτητο να τεθούν με βάση τους υγειονομικούς κανόνες, δυστυχώς επηρεάζουν την ψυχολογία και νομίζω ότι τόσο οι οικογένειες όσο και τα παιδιά επηρεάστηκαν και τελικά οδηγηθήκαμε σε αυτό το φαινόμενο.
Φυσικά, αυτό το φαινόμενο της εμφάνισης “ευχών θανάτου”/πράξεων αυτοκαταστροφής δεν υπάρχει μόνο στην Κρήτη, είναι πανελλαδικό και ίσως και παγκόσμιο, με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, με εμφάνιση αυτοκτονικότητας και ψυχολογικών προβλημάτων σε εφήβους».
Γέμισε η κλινική
Αναφορικά με την υπερπλήρωση κλινών στην Παιδοψυχιατρική, η διευθύντρια της Κλινικής δήλωσε ότι αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, ενώ αναφέρθηκε και στα υπόλοιπα προβλήματα που υπάρχουν: «Πάντα η υπερπλήρωση κλινών είναι ένα μεγάλο πρόβλημα στις ψυχιατρικές κλινικές, γιατί έχει συνέπειες και με την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αλλά και με την ασφάλεια της λειτουργίας ενός τμήματος.
Σίγουρα το να υπάρχουν πολλά κρεβάτια σε μια κλινική που νοσηλεύει ψυχιατρικούς αρρώστους είναι μη θεραπευτικό για τους ασθενείς, γιατί δε θέλουν πολλά ερεθίσματα, πολλή φασαρία, ενώ δεν μπορούν να κοιμηθούν καλά, την ώρα που όλα αυτά είναι σημαντικά για θέματα ψυχικής υγείας. Επίσης, σε κάποιες ιδιαίτερες συνθήκες μπορεί να μην υπάρχει επαρκής ασφάλεια κατά τη νοσηλεία, με την έννοια ότι δεν μπορείς να ελέγξεις επαρκώς την κατάσταση».
Επιπλέον, σχετικά με την έλλειψη προσωπικού, η κ. Μπάστα ανέφερε πως «δεν μπορεί να υπάρχει επαρκής επίβλεψη λόγω ακριβώς αυτής της έλλειψης. Οι κλίνες σχετίζονται με τον αριθμό προσωπικού που είναι υπεύθυνο γι’ αυτές τις κλίνες.
Υπάρχει μια αναλογία ασθενών/προσωπικού. Όταν αυτή η αναλογία αλλάξει και, για παράδειγμα, αντί ένας νοσηλευτής να είναι υπεύθυνος για 5 παιδιά, μπορεί να είναι για 7 παιδιά ή 8, αυτό κάνει την επίβλεψη λιγότερο επαρκή. Όταν οι κλίνες αυξάνονται και το προσωπικό δεν επαρκεί, δεν μπορεί να κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά του».
Η κ. Μπάστα εξήγησε και το θέμα της εποχικότητας, η οποία, σύμφωνα με την ίδια, αποτελεί ένα ακόμη αίτιο για τα αυξημένα περιστατικά με απόπειρες αυτοκτονίας εφήβων. Όπως είπε, «την άνοιξη υπάρχει έξαρση των συναισθηματικών διαταραχών και της αυτοκτονικότητας σε ενήλικες. Αυτό το έχουμε δείξει και εμείς εδώ στην Κρήτη σε μελέτες που έχουμε δημοσιεύσει τα τελευταία χρόνια, αλλά έχει φανεί και παγκοσμίως.
Τα άτομα τα οποία πάσχουν από συναισθηματικές διαταραχές, δηλαδή κατάθλιψη και διπολική διαταραχή, εμφανίζουν έξαρση την άνοιξη. Και οι αυτοκτονίες το ίδιο. Κάνουν ένα μεγάλο pick τους μήνες Μάιο-Ιούνιο και ένα δεύτερο μικρότερο pick τον Σεπτέμβριο.
Στις περιόδους δηλαδή που αλλάζει η εποχή. Οπότε αυτό είναι κάτι που και το έχουμε δείξει και το έχουμε παρουσιάσει. Αυτό το φαινόμενο φάνηκε να αλλάζει την πρώτη χρονιά της πανδημίας, το 2020, και το 2021 φάνηκε να επανέρχεται στην “κανονικότητα”.
Ο αριθμός των αυτοκτονιών κυρίως Μάιο και Ιούνιο και σε δεύτερο βαθμό τον Σεπτέμβρη φαίνεται να είναι αυξημένος».
Γιώργος Ψιστάκης – «Οικογενειακά προβλήματα η πρωταρχική αιτία»
Τα οικογενειακά προβλήματα ανέφερε ως πρωταρχική αιτία για τα αυξημένα περιστατικά απόπειρας αυτοκτονίας εφήβων, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα σε μια δραματική αύξηση νοσηλειών στην Παιδοψυχιατρική μονάδα του ΠΑΓΝΗ, ο πρόεδρος και ιδρυτής του Συλλόγου Φίλων Ψυχιατρικής ΠΑΓΝΗ “Υδρία”, Γιώργος Ψιστάκης.
«Έχουν τρελαθεί οι μεγάλοι και την πληρώνουν τα παιδιά. Τσακώνονται οι γονείς γιατί υπάρχουν προβλήματα, και την πληρώνουν τα παιδιά. Ρώτησα τη γιατρό και μου είπε ότι η κατάσταση είναι οδυνηρή. Γι’ αυτόν τον λόγο και σε επιστολή που συνέταξα απευθύνομαι προς τους γονείς», τονίζει ο κ. Ψιστάκης.
Για τα αίτια σχετικά με τα αυξανόμενα περιστατικά απόπειρας αυτοκτονιών, ο κ. Ψιστάκης αναφέρει: « Η εποχή είναι η πιο δύσκολη τώρα απ’ ό,τι προ κορωνοϊού. Μετά από δύο χρόνια COVID και μετά από μια κατάσταση που έχει φέρει όλη την κοινωνία σε δύσκολη θέση, όπου κανείς δεν μπορεί να αντεπεξέλθει με ευκολία, έρχεται και ο πόλεμος που χειροτερεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα.
Ό,τι και να λέμε δεν υπάρχει νόημα. Το ζούμε όλοι. Οι πολλοί το περνάνε σε πολύ υψηλό ποσοστό και με πιο πολλή πίεση. Μάλιστα, όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς να τσακώνονται δεν είναι ό,τι καλύτερο. Αντιλαμβάνεστε ότι μέσα στο σπίτι λείπουνε πράγματα τα οποία είναι ουσιώδη για την επιβίωση. Δεν είναι ό,τι καλύτερο για ένα παλικάρι 14 χρονών να βλέπει τους γονείς του να τσακώνονται και να δημιουργείται μια κατάσταση στην οικογένεια που δεν είναι όμορφη».
Παράλληλα, ο κ. Ψιστάκης αναφέρθηκε και στην έλλειψη ψυχολογικής βοήθειας προς τα παιδιά, ενώ “έκρουσε και τον κώδωνα” του κινδύνου λέγοντας ότι η κατάσταση μπορεί στο μέλλον να χειροτερέψει:
«Είναι δυνατόν να είμαστε στο 2022 και τα παιδιά να κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας γιατί τα πράγματα στην οικογένεια μέσα δεν αντέχονται; Αλλά άμα δεν υπάρχει και εξωτερική βοήθεια από το σχολείο, από την κοινωνία, από κοινωνικούς λειτουργούς, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι από πίσω που να μπορούν να βοηθούν την κατάσταση. Άμα δεν τους έχουμε όλους αυτούς, η κατάσταση θα χειροτερέψει», τόνισε.
«Είναι σημαντικό όταν έχεις και μια βοήθεια ψυχολογική από κάπου… Όταν σου λέει η διευθύντρια ότι “στα τόσα χρόνια που είμαι γιατρός δεν έχω ξανασυναντήσει τέτοια πίεση στο σύστημα της Παιδοψυχιατρικής” και ότι “έχουμε κρεβάτια στους διαδρόμους και η Παιδιοψυχιατρική έχει γεμίσει κόσμο γιατί τα παιδιά δεν έχουν βοήθεια από πουθενά, τότε τι να άλλο να πούμε;», κατέληξε ο κ. Ψιστάκης.
