Χανιά | Στη βουλή το αίτημα για ανασύσταση των παραδοσιακών ελαιώνων

Αναφορά με θέμα «Υπόμνημα για την ανασύσταση παραδοσιακών ελαιώνων Κρήτης για βελτίωση ποιότητας και προστασία περιβάλλοντος», κατέθεσε χθες προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Αθανάσιο Τσαυτάρη, ο βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκος Βιρβιδάκης, επισυνάπτοντας το έγγραφο του Προέδρου ΣΕΔΗΚ-Δημάρχου Ρεθύμνης κ. Γεώργιου Μαρινάκη και του Προέδρου ΣΠΑΚΕ κ. Εμμανουήλ Μιχελινάκη, προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αθανάσιο Τσαυτάρη, οι οποίοι αναφέρουν τα εξής:

«Κύριε Υπουργέ

Στην Κρήτη υπάρχουν παραδοσιακοί ελαιώνες των ποικιλιών Τσουνάτη, Θρουμποληά και Χονδροληά οι όποιοι αποτελούνται από γηρασμένα, πολύ υψηλόκορμα ελαιόδεντρα τα οποία ενώ είναι χρήσιμα από οικονομικής, περιβαλλοντικής και ιστορικής άποψης , για μια σειρά από λόγους έχουν καταστεί ελάχιστα παραγωγικά και παράγουν ελαιόλαδο υποβαθμισμένης ποιότητας σε σχέση με τους άλλους ελαιώνες ποικιλίας Κορώνεις που κυριαρχούν στην Κρητη

Τελευταία, οι ελαιώνες αυτοί, αντιμετωπίζουν επιπρόσθετα προβλήματα αφού λόγω των συνθηκών της κρίσιμης οικονομικής συγκυρίας που διέρχεται η χώρα έχουν καταστεί αντικείμενα ξύλευσης για παραγωγή καυσόξυλων που διατίθενται σε μεγάλες πόλεις της χώρας.

Τα θέματα αυτά έχουν αναφερθεί στο Υπουργείο σας και παλαιοτέρα με το αρ. πρ. 146/ 30-6-08 υπόμνημα του ΣΕΔΗΚ αλλά και με αναφορές άλλων φορέων, χωρίς όμως να υπάρξει κάποια ανταπόκριση για την επίλυση τους.

Τα ίδια θέματα, με αφορμή την εξέλιξη του πρόσφατου φαινόμενου της ανορθόδοξης ξύλευσης των ελαιοδέντρων, εξέτασαν και πάλι διεξοδικά στην τελευταία κοινή συνεδρίαση τους τα Δ.Σ. του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) στον όποιο μετέχουν 21 Δήμοι, δηλαδή το σύνολο σχεδόν των Δήμων της Κρήτης και του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάδειξης Κρητικού Ελαιολάδου (ΣΠΑΚΕ) στον οποιο μετέχουν οι κυριότερες Συνεταιρικές Οργανώσεις της Κρήτης και κατέληξαν στις προτάσεις που ακολουθούν τις οποίες σας υποβάλουμε αναμένοντας ότι θα τις εξετάσετε με την δέουσα προσοχή και θα δώσετε τις δυνατόν καλύτερες λύσεις.

Α. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜAΝΣΕΙΣ

Οι παραδοσιακοί ελαιώνες των ποικιλιών της Μαστοειδούς (που φέρεται με τα ονόματα Τσουνάτη στα Χανιά και Ρέθυμνο και Μουρατοληά στο Λασίθι) και της Θρουμποληάς (που φέρεται με τα ονόματα Χονδροληά η Θρουποληά στο Ρέθυμνο και Χονδροληά στο Ηράκλειο) καταλαμβάνουν ποσοστό περίπου 10% των ελαιώνων του νησιού, παρουσιάζουν ιδιαίτερη ιστορική, περιβαλλοντική αλλά και οικονομική αξία.

Οι ελαιώνες αυτοί αποτελούνται από γηρασμενα, ευμεγέθη και υψηλόκορμα δέντρα που έχουν απολέσει την παραγωγικότητα τους και συγκομίζονται όταν καρποφορούν , με φυσική πτώση του καρπού πάνω σε πλαστικά δίκτυα.

Έτσι, παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα αλλά και σημαντικά πλεονεκτήματα

(α) Προβλήματα παραγωγικότητας, ποιότητας και περιβάλλοντος.

-Παράγουν ελαιόλαδο υποβαθμισμένης ποιότητας που στην πλειονότητα του κατατάσσεται στην κατηγορία Lampante (οξύτητα πάνω από 2%) και διατίθεται σε τιμές 30-50% χαμηλότερες του εξαιρετικού Παρθένου με συνέπεια απώλεια ανάλογου ποσοστού εισοδήματος για τους ελαιοπαραγωγούς.

– Αποτελούν, σχεδόν κάθε χρόνο, μόνιμα θύματα σοβαρών ζημιών από πυρκαγιές, χιονοπτώσεις και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, με συνέπεια σημαντικές επιβλαβείς επιπτώσεις στο φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον.

– Έχουν καταστεί τελευταία, λόγω της οικονομικής κρίσης, αντικείμενα ξύλευσης με ανορθόδοξη κοπή η και εκρίζωση για παράγωγη καυσόξυλων με πολλαπλές περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες

(β) Πλεονεκτήματα περιβαλλοντικά, οικονομικά και τουριστικά

-Παρουσιάζουν σημαντικό περιβαλλοντικό ενδιαφέρον αφού καλύπτουν περιοχές συνήθως επικλινείς τις οποίες προφυλάσσουν από την διάβρωση, ενώ φιλοξενούν σημαντικό πλούτο σπάνιας χλωρίδας και πανίδας συντηρώντας την βιοδιαφορετικότητα.

-Διαθέτουν σημαντικές οικονομικές προοπτικές, εάν ανασυσταθούν ορθά και συγκομιστούν με κατάλληλους τροπους παράγοντας ελαιόκαρπο που μπορεί να δώσει ελαιόλαδο υψηλής ποιότητας αλλά και βρώσιμες ελιές σημαντικής άξιας. Ειδικά οι ελαιώνες ποικιλίας Θρουμπολιάς, που παράγουν τον γνωστό τύπο της βρώσιμης ελιάς «Θρούμπα» που παρουσιάζει την μοναδικότητα να ωριμάζει στο δέντρο, έχουν σημαντικές προοπτικές.

-Περιλαμβάνουν συμπαγείς αιωνόβιους ελαιώνες με αναβαθμίδες και πέτρινες περιφράξεις που αξίζει να εξωραϊστούν και να διατηρηθούν τουριστικά ως Μνημειακοί Ελαιώνες

-Περιέχουν αρκετά χιλιόχρονα Μνημειακά ελαιόδεντρα, που έχουν ήδη επισημανθεί από τον ΣΕΔΗΚ, με ιδιαίτερη ιστορική, αισθητική και περιβαλλοντική άξια που μπορούν να αναδειχθούν κατάλληλα και να εμπλουτίσουν ως αξιοθέατα την ενδοχώρα , προβάλλοντας το ελαιόλαδο και ενισχύοντας τον εσωτερικό τουρισμό.

Β. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Με μέριμνα του ΥΠΑΑΤ σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, τους Δήμους και τους Συν/σμους πρέπει να προχωρήσουν οι ακόλουθες δράσεις

1. Ανασύσταση των παραδοσιακών ελαιώνων οικονομικής σημασίας

Οι ελαιώνες με υψηλόκορμα δέντρα των ποικιλιών Μαστοειδούς (Τσουνάτης) , Θρουμπολιάς και Χοντρολιάς της Κρήτης που επιδέχονται ανασύσταση, πρέπει με κατάλληλες τεχνικές παρεμβάσεις (κλαδεύματα κλπ) να ανανεωθούν ώστε να καταστούν παραγωγικοί και να επιτρέπουν την συγκομιδή τους με ραβδισμό και την προστασία τους από δακοπροσβολές με δολωματικούς ψεκασμούς.

Η υλοποίηση των παρεμβάσεων αυτών απαιτεί:

(α) Σχεδιασμό και εκτέλεση προγράμματος ενημέρωσης των παραγωγών στις ζώνες με παραδοσιακούς ελαιώνες με στόχο να παρακινηθούν ατομικές πρωτοβουλίες.

(β) Αναζήτηση των αναγκαίων πόρων για την παροχή οικονομικών ενισχύσεων στους κατόχους των υπο ανασύσταση ελαιώνων από Εθνικά η Κοινοτικά προγράμματα, την νέα ΚΑΠ η το ΕΣΠΑ, μετά από λεπτομερή μελέτη της έκτασης και δαπάνης που απαιτείται

2

2.Διατήρηση των ελαιώνων ιδιαίτερης αισθητικής και περιβαλλοντικής αξίας

Οι συμπαγείς ελαιώνες με ιδιαίτερη περιβαλλοντική και ιστορική άξια που υπάρχουν σε διάφορες περιοχές της Κρήτης, πρέπει να εξεταστούν και μελετηθούν προκειμένου να επιλεγούν οι προσφορότεροι από αυτούς για διατήρηση, εξωραϊσμό και μετατροπή τους σε ειδικά αγροτουριστικά πάρκα.

Οι ελαιώνες αυτοί πρέπει με ειδική νομοθετική ρύθμιση να χαρακτηριστούν ως διατηρητέοι παραδοσιακοί και να επιδοτηθούν όπως ήδη γίνεται με τους παραδοσιακούς ελαιώνες της Άμφισσας.

3. Επιλογή και ανάδειξη των κυριότερων Μνημειακών ελαιοδέντρων.

Τα ελαιόδεντρα με ιδιαίτερη ηλικιακή, ιστορική, παραδοσιακή η αισθητική άξια που έχουν ήδη επισημανθεί και καταγραφεί και ανακηρυχθεί ως Μνημειακα απο τον ΣΕΔΗΚ μετά έρευνα και αξιολόγηση από ειδική διεπιστημονική Επιτροπή πρέπει με μέριμνα της Περιφέρειας του ΣΕΔΗΚ και των οικείων Δήμων να αναδειχτούν και διατηρηθούν.

Η όλη εργασία απαιτεί ανάπλαση και διευθέτηση του περιβάλλοντος χώρου και διάφορες δράσεις ανάδειξης που πρέπει να γινουν απο ειδική μελέτη και χρηματοδότηση από διάφορα προγράμματα.»