«Γερνάει» η Κρήτη | Οι πιο «γερασμένες» περιοχές του νησιού

Η Κρήτη γερνάει, όχι όμως με τους ρυθμούς που παρατηρούνται στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η καλύτερη προσαρμοστικότητα που επέδειξε το νησί μας στην κρίση, με τη συγκράτηση του πληθυσμού και την εισροή εργατικού δυναμικού που αναζητούσε δουλειά στην Κρήτη, είτε από το εξωτερικό είτε από την ηπειρωτική χώρα, φαίνεται ότι αναζωογόνησε τον πληθυσμό του νησιού.

Αυτό προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., τα οποία αποτέλεσαν τη βάση μιας μεγάλης μελέτης την οποία υπογράφουν η επίκουρος καθηγήτρια του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Σταματίνα Κακλαμάνη και η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Μαρί Νοέλ Ντυκέν με τίτλο «Το νέο ιστορικό πλαίσιο της πληθυσμιακής γήρανσης».

Οι δείκτες

Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα της απογραφής του 2001 και τη σχετική επεξεργασία τους, προκύπτει ότι ο δείκτης γήρανσης, ο οποίος λαμβάνει υπόψη του τον πληθυσμό ηλικίας 65 ετών και άνω, ήταν 16,4% για την Κρήτη, όταν σε επίπεδο χώρας έφτανε το 16,7%. Με βάση την απογραφή του 2011, η ψαλίδα ανοίγει ακόμα περισσότερο, με την Κρήτη να έχει δείκτη γήρανσης 17,6%, αυξημένο μεν σε σχέση με μια δεκαετία πριν, όμως αρκετά διαφοροποιημένο με την ηπειρωτική Ελλάδα, στην οποία φτάνει το 19,5%. Τάση που ερμηνεύεται από την είσοδο αλλοδαπού κυρίως πληθυσμού στην Κρήτη, ένα νησί με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, το οποίο μπόρεσε να αντιδράσει καλύτερα έχοντας άμυνες στην καταιγίδα της κρίσης.

Με βάση την προκαταρκτική ανάλυση για τα στοιχεία της απογραφής του 2011, σύμφωνα με την κ. Τ. Κακλαμάνη, εμφανίζεται σημαντική διαφοροποίηση στην Κρήτη και όσον αφορά στα φύλα. Έτσι, ο δείκτης γήρανσης είναι 16% για τους άντρες και 19,2% για τις γυναίκες, ενώ σε πανελλαδικό επίπεδο ο αντρικός πληθυσμός άνω των 65 αντιστοιχεί στο 17,5% έναντι του 21,4% των γυναικών. Η διαμόρφωση του χάρτη της Ελλάδας με βάση τον «Καποδίστρια» και τον «Καλλικράτη» δεν επιτρέπει την εξαγωγή συγκρίσιμων στοιχείων σε επίπεδο χωριών ή κωμοπόλεων, με τη στατιστική να μην μπορεί ακόμη να κάνει σαφείς αναγωγές από την απογραφή του 2001 σε εκείνη του 2011. Όμως, με βάση τα πληθυσμιακά στοιχεία των καποδιστριακών δήμων, μπορεί να δώσει μια ενδεικτική εικόνα για το ποιες περιοχές της Κρήτης έχουν υψηλότερο δείκτη γήρανσης σε σχέση με άλλες.

Η ερμηνεία

Όπως ήταν αναμενόμενο και επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της μελέτης, περιοχές με έντονο τουριστικό χαρακτήρα ή άλλα οικονομικά χαρακτηριστικά αποτελούν μαγνήτη για τους νέους, συγκρατώντας τον πληθυσμό, όχι μόνο το δικό τους, αλλά και των όμορων περιοχών που ήρθαν ακόμα πιο κοντά χάρη στην ευκολία πρόσβασης. Σε αντίθεση, ορεινοί και ημιορεινοί δήμοι εμφανίζονται ως οι πιο γερασμένοι στην Κρήτη. Υπάρχει όμως και μια ενδιάμεση κατηγορία, όχι απαραίτητα στη λογική του μέσου όρου, με δήμους που εξακολουθούν να έχουν υψηλή γήρανση, η οποία όμως δεν επιτείνεται και εμφανίζεται σταθεροποιημένη, καθώς έχουν και αυτοί μια ευνοϊκή γειτνίαση με περιφερειακά αστικά κέντρα.

Τα πάνω και τα κάτω

Με σημείο αναφοράς το δείκτη γήρανσης του ποσοστού πληθυσμού 65 ετών και άνω, σε επίπεδο νομών εμφανίζεται μικρή διαφοροποίηση η οποία όμως γίνεται έντονη σε επίπεδο δήμων. Κατά μέσο όρο, το Ηράκλειο είναι ο νομός με το μικρότερο δείκτη γερασμένου πληθυσμού, σε ποσοστό 20,5%. Ακολουθεί το Ρέθυμνο με 21% και τα Χανιά με 21,9%, ενώ το Λασίθι εμφανίζεται να έχει τον πλέον γερασμένο, σε επίπεδο νομού, πληθυσμό της Κρήτης με 25,3%. Σε επίπεδο δήμων ο μεγαλύτερος δείκτης γήρανσης καταγράφεται στο Οροπέδιο Λασιθίου με 39,2% και την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν ο δήμος Ινναχωρίου με 38,7%, ο δήμος ανατολικού Σελίνου με 38,5%, ο Δήμος Λεύκης με 33,2% και ο Δήμος Βιάννου με 33,2%. Σε αντίστοιχα ποσοστά, ο δήμος Φρε με 32,9%, ο δήμος Κουρητών με 32,3%, ο δήμος Καντάνου με 31,2% και ο δήμος Λάμπης με 30,2%.

Στον αντίποδα, το χαμηλότερο δείκτη γήρανσης στην Κρήτη έχει ο πληθυσμός του δήμου Ακρωτηρίου με 7,8%, ο τότε δήμος Νέας Αλικαρνασσού (απογραφή 2001) με 8,7%, ο επίσης τότε δήμος Γαζίου με 8,7% και ο δήμος Σούδας με 9,6%. Διψήφια γίνονται τα ποσοστά από το δήμο Κυδωνίας (Γαλατά) με 10,4%, όπως και ο δήμος Ρεθύμνου, και ακολουθούν ο δήμος Ελευθερίου Βενιζέλου με 10,5% και Ηρακλείου με 10,9%.

Το Ηράκλειο

Εξετάζοντας το δείκτη γήρανσης σε επίπεδο νομών, σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων της απογραφής του 2001 από την κ. Κακλαμάνη, διαπιστώνουμε ότι ορεινοί δήμοι είναι εκείνοι με τα μεγαλύτερα ποσοστά, όπως άλλωστε θα ανέμενε κανείς. Την πρωτιά έχει ο δήμος Βιάννου με 33,2% και ακολουθούν οι δήμοι Καστελίου με 26,9%, Αρκαλοχωρίου με 25,9%, Γόρτυνας, με 25,7%, Αστερουσίων με 25,3% και Κόφινα, με 22,3%.

Η μελέτη της κ. Κακλαμάνη ορίζει μια δεύτερη ενδιάμεση κατηγορία διάσπαρτων δήμων σε γειτνίαση με περιφερειακά αστικά κέντρα και σχετικά σταθεροποιημένη γήρανση, η οποία δεν επιτείνεται, καθώς το γεγονός ότι βρίσκονται κοντά σε σχετικά μεγάλες πόλεις βοηθά στη συγκράτηση του πληθυσμού. Σε αυτή την κατηγορία, στο νομό Ηρακλείου την πρωτιά σε δείκτη γήρανσης έχει ο δήμος Επισκοπής με 27%, Θραψανού με δείκτη γήρανσης 26,3%, Νίκου Καζαντζάκη με 23%, Ζαρού με 22%, Γοργολαϊνίου με 20,7%, Αγίας Βαρβάρας με 20,1%, Αρχανών με 19,7% και Μοιρών με 17,4%. Στην τρίτη κατηγορία περιλαμβάνονται περιφερειακά αστικά και περιαστικά κέντρα με περιορισμένη γήρανση, όπου σε επίπεδο νομού Ηρακλείου καταγράφονται διψήφια ποσοστά, με εξαίρεση τους πρώην δήμους Γαζίου και Νέας Αλικαρνασσού. Ακόμα και το Ηράκλειο εμφανίζεται με διψήφιο ποσοστό στο 10,9% του πληθυσμού του, ο οποίος είναι ηλικίας 65 ετών και άνω. Στην ίδια κατηγορία, την πρωτιά στο δείκτη γήρανσης έχει ο δήμος Τυλίσου με 28%, Ρούβα με 25,6%, Τετραχωρίου (Παλιανής) με 22,4%, Κρουσώνα και Τυμπακίου με 18,2%, Τεμένους με 15,3%, Μαλίων με 13,7 και Γουβών με 13,6%.

Λασίθι

Στο νομό Λασιθίου, στην πρώτη κατηγορία – των ορεινών δήμων – την πρωτιά και σε επίπεδο νομού έχει το Οροπέδιο με 39,2% και ακολουθούν ο δήμος Λεύκης με 33,8% και Μακρύ Γιαλού με 23,7%. Στη δεύτερη κατηγορία των δήμων που γειτνιάζουν με περιφερειακά αστικά κέντρα βρίσκεται μόνο η Νεάπολη με δείκτη γήρανσης 25,1%, ενώ στην κατηγορία με το χαμηλότερο δείκτη κατατάσσονται ο δήμος Ιτάνου με 24,8%, Σητείας με 22,2%, Ιεράπετρας με 17,4 και Αγίου Νικολάου, που έχει και το χαμηλότερο ποσοστό πληθυσμού ηλικίας 25 και άνω στο νομό, με 16,8%.

Ρέθυμνο

Στο νομό Ρεθύμνου υπάρχουν μονάχα οι δυο κατηγορίες των ορεινών δήμων και εκείνων με περιορισμένη γήρανση λόγω περιφερειακών αστικών κέντρων. Στην πρώτη κατηγορία ο δήμος Λάμπης εμφανίζεται με 30,2%, Συβρίτου με 27,6% και Λαππαίων με 21,8%. Στη δεύτερη κατηγορία, ο δήμος Κουρητών έχει την πρωτιά με 32,3% και ακολουθούν οι δήμοι Κουλούκωνα με 21,3%, Γεροποτάμου με 19,9%, Ανωγείων με 19,6%, Φοίνικα με 19,4%, Αρκαδίου με 15,6%, Νικηφόρου Φωκά με 13,1% και, τέλος, Ρεθύμνου με 10,4%, που είναι και το χαμηλότερο σε επίπεδο νομού.

Χανιά

Στα Χανιά, από τους πιο γερασμένους ορεινούς δήμους είναι του Ινναχωρίου με 38.7%, ανατολικού Σελίνου με 38,5%, Φρε με 32,9%, Μυθήμνης με 29,1%, Βάμου με 27,4%, Κολυμβαρίου με 25,7%, Κεραμειών με 25,4%, Βουκολιών με 25,2%, Αρμένων με 23,8% και Ασή Γωνιάς με 20,4%. Στην ενδιάμεση κατηγορία, όχι απαραιτήτως μέσου όρου, όπως προαναφέρθηκε, βρίσκονται 5 καποδιστριακοί δήμοι των Χανίων και πιο συγκεκριμένα με βάση το δείκτη γήρανσης αυτοί των Καντάνου 31,2%, Μουσούρων 26,7%, Κρυονερίδας 24,3%, Γεωργιούπολης με 19,2% και, τέλος, Γαύδου με 21%.

Τέλος, στην κατηγορία όπου εντάσσονται δήμοι με περιφερειακά αστικά και περιαστικά κέντρα που έχουν τη μεγαλύτερη δυνατότητα συγκράτησης του πληθυσμού τους βρίσκονται οι δήμοι Πλατανιά 21,2%, Κισσάμου 18,6%, Πελεκάνου 18,3%, Σφακίων 16,9%, Θερίσου 12,1%, Χανίων 14,4%, Ελευθερίου Βενιζέλου, 10,5%, Νέας Κυδωνίας (Γαλατά) 10,4% Σούδας, 9,6% και τέλος Ακρωτηρίου με 7,8%, που είναι και ο λιγότερο γερασμένος δήμος της Κρήτης.

Αυξάνονται οι ηλικιωμένοι

Το γενικό συμπέρασμα της μελέτης της Μαρί-Νοέλ Ντυκέν, αναπληρώτριας καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και της Σταματίνας Κακλαμάνη, επίκουρης καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών, είναι ανησυχητικό σε επίπεδο Ελλάδας. Παρά τη θετική συμβολή των αλλοδαπών στο δημογραφικό δυναμισμό της Ελλάδας, το ειδικό βάρος των ηλικιωμένων αυξάνεται, τόσο στον αγροτικό όσο και στον αστικό χώρο. Η τάση γήρανσης του πληθυσμού – η αύξηση δηλαδή του ποσοστού των ηλικιωμένων στο συνολικό πληθυσμό – συνεχίζεται απρόσκοπτα και στην Ελλάδα, όπως καταδεικνύει η μεγάλη αυτή έρευνα, που εξετάζει τις πρόσφατες πληθυσμιακές μεταβολές στη χώρα.

Πηγή : neakriti