Νίκος Μανουσέλης: Ο Χανιώτης που κάνει ολόκληρο τον κόσμο της αγροτικής πληροφορίας να μιλά για την Κρήτη

Ο Νίκος Μανουσέλης είναι ένας από τους νέους Χανιώτες που… τα κατάφεραν. Τόσο απλά. Ανήκει βέβαια σε αυτό που λέμε «μεγάλα μυαλά» αλλά κατάφερε με επιμονή, αμέτρητη δουλειά και με βάση τα βιώματά του από τα Χανιά, όχι μόνο να δημιουργήσει μία εταιρία – πρότυπο για την Ελλάδα η οποία κλείνει συμφωνίες με τους μεγαλύτερους οργανισμούς, φορείς και εταιρίες του κόσμου αλλά και να κάνει ακόμα περισσότερο γνωστή την Κρήτη σε όλο τον κόσμο!

Αυτές τις μέρες η εταιρία Agroknow του Νίκου Μανουσέλη βρίσκεται στα Χανιά και διοργανώνει ένα μοναδικό στο είδος του συνέδριο. Το Open Harvest φιλοξενεί στην πόλη μας 30 από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του χώρου της γεωπονίας και με αυτήν την ευκαιρία, το zarpanews.gr μίλησε με τον Χανιώτη CEO της εταιρίας, ζητώντας του αρχικά να θυμηθεί τα χρόνια του στα Χανιά:

«Έφυγα από τα Χανιά το φθινόπωρο του 2001. Τελείωνα το ένα μεταπτυχιακό μου στο Πολυτεχνείο Κρήτης, είχα δρομολογήσει και τα πειραματικά που θα κάναμε στο δεύτερο, κι έψαχνα την ευκαιρία για να φύγω. Είχα μεγαλώσει και σπουδάσει στα Χανιά, δεν άντεχα άλλο, πνιγόμουν. Βρήκα μια πολύ καλή δουλειά στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, πέρασα ένα από τα πιο γλυκά μελαγχολικά καλοκαίρια της ζωής μου, και μετά φόρτωσα όλα μου τα πράγματα στο καράβι. Έτσι απλά.

Για αρκετά χρόνια, δούλεψα σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Ξεκίνησα τρεις φορές διδακτορικό, και η τρίτη ήταν η καλή στο Εργαστήριο Πληροφορικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκεί άρχισα να καταλαβαίνω ότι κάτι πολύ ενδιαφέρον υπάρχει γύρω από τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται κι αποθηκεύεται ψηφιακά όλη αυτή η πληροφορία του γεωπονικού χώρου. Έκανα κάποιες πρώτες επισκέψεις συνεργασίας με την αντίστοιχη ομάδα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Γεωργίας και Τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών. Δοκίμασα να βρω ερευνητική χρηματοδότηση. Αντιλήφθηκα ότι Ευρωπαϊκή Ένωση είχε αποφασίσει να ενισχύσει αυτόν τον τομέα, την έρευνα γύρω από την πληροφορική για τη γεωργία, για το πώς θα μπορούσαν όλοι να πάρουν γνώση και να βελτιώσουν τις καλλιέργειες και την ποιότητα τους. Έβλεπα πως οι χρηματοδοτήσεις υπήρχαν, πως χώρος για αυτό που έκανα εγώ στο διδακτορικό μου υπήρχε.

Φυσικά, μόλις τέλειωσα το διδακτορικό μου, δοκίμασα να δω αν θα μπορούσα να συνεχίσω αυτό που κάνω στο πλαίσιο του Ελληνικού Πανεπιστημίου. Έκανα πάνω από 10 αιτήσεις σε πανεπιστήμια στην Ελλάδα και ήταν όλες με δόξα και τιμή… η απόρριψη. Η Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση όμως συνέχιζε να έρχεται, είχα φτιάξει την πρώτη μικρή ομάδα μου, αυτό πάνω στο οποίο δουλεύαμε είχε μια καλή δυναμική. Αντιλήφθηκα ότι έπρεπε να πάρω τα πράγματα στα χέρια μου, και το 2008 ίδρυσα την Agroknow.

Πώς ξεκίνησε η Agroknow; 

Ξεκίνησε λίγο σαν τις ιστορίες που ακούς για τους startuppers στα γκαράζ. Στο πίσω γραφειάκι του διαμερίσματός μας, ανάμεσα σε CD, βιβλία, και παιχνίδια των μωρών. Το συζητούσαμε καιρό με έναν καλό φίλο, αυτός διάλεξε το όνομα, βρήκε ποιος θα μας φτιάξει το πρώτο λογότυπο, με σύστησε στον κοινό μας φίλο που έμελλε να γίνει ο συνέταιρός μου. Και έτσι ξεκίνησε, στο πίσω γραφειάκι. Τα πρωινά στην κανονική μου δουλειά, και τα βράδια να στήνεται η Agroknow. Είδα ότι αυτό που κάναμε συνέχισε να τραβάει το ενδιαφέρον και να προσελκύει χρηματοδότηση, αποκτούσε μια αυτόνομη οντότητα. Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι η Agroknow ήταν έτοιμη να αποκτήσει υπόσταση, το χώρο της, τους ανθρώπους της. Παραιτήθηκα από την πρωινή μου δουλειά, ακόμη θυμάμαι το πρόσωπο του διευθυντή μου ο οποίος νόμιζε ότι πήγα να του ζητήσω αύξηση, ενώ εγώ του ανακοίνωσα ότι θα δοκιμάσω να στήσω κάτι δικό μου. Κι έτσι στήθηκε το πρώτο πραγματικό γραφείο της Agroknow, αρχές του 2011. Με έπιπλα από το ΙΚΕΑ, που τα συναρμολογήσαμε οι 5-6 άνθρωποι με τους οποίους συνεργαζόμουν μέχρι τότε από απόσταση. Κάποιοι συναντήθηκαν εκείνες τις μέρες για πρώτη φορά από κοντά. Πόσοι είμαστε τώρα; Γύρω στους 20 νομίζω, μαζί με κάποιους εξωτερικούς συνεργάτες.

Ποια ήταν η πρώτη δουλειά της Agroknow, αυτή που έδωσε την πρώτη ευκαιρία και άνοιξε την πόρτα για τις επόμενες; 

Η ευκαιρία μας ήταν οι πρώτες δουλειές που πήραμε από την Αμερική. Φοβηθήκαμε λίγο στην αρχή πώς θα μας φάνε τα θηρία, αλλά τα καταφέραμε. Καταλάβαμε ότι δεν είμαστε μια εταιρεία η οποία μπορεί να λειτουργήσει μόνο μέσα από την «ασφάλεια» των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Αρχίσαμε να διαπιστώνουμε ότι έχουμε μια σπάνια τεχνογνωσία γύρω από το πώς μεγάλοι φορείς μπορούν να οργανώσουν καλύτερα την πληροφορία που διαθέτουν ψηφιακά, ότι είμαστε από τους ελάχιστους στον κόσμο που έχουμε ήδη εξειδικευθεί στις εφαρμογές για την αγροτική παραγωγή και τα τρόφιμα. Ότι κάνουμε κάτι που έχει αξία και που μας εμπιστεύονται γιατί ξέρουμε πώς να το κάνουμε καλά.

Πατήσαμε γερά στα πόδια μας γύρω στο 2013 που η ανοικτή και ελεύθερη πρόσβαση στη γεωπονική πληροφορία μπήκε στην ατζέντα μεγάλων κυβερνήσεων όπως αυτές των ΗΠΑ, της Αγγλίας, της Ολλανδίας. Ξαφνικά από κάτι εξωτικό και περίεργο, αυτό που κάναμε έγινε της μόδας. Στη Silicon Valley άρχισαν να πέφτουν μεγάλες χρηματοδοτήσεις σε αντίστοιχες εταιρείες. Το ΜΙΤ άρχισε να δουλεύει ένα project με ανοιχτά αγροτικά δεδομένα. Κι εμείς ήμασταν ήδη 5 χρόνια στην πιάτσα αυτή. Κι όλοι στον κόσμο άρχισαν να μαθαίνουν για την μικρή αλλά θαυματουργή Ελληνική εταιρεία που ξέρει που θα βρεις, θα συνδυάσεις και θα παρουσιάσεις την πληροφορία για την αγροτική παραγωγή και τα τρόφιμα, με τον καλύτερο τρόπο.

Κυρίως αυτή τη στιγμή η πληροφορία με βάση την οποία δουλεύουμε είναι επιστημονική πληροφορία, δηλαδή ότι έχει να κάνει με επιστημονική γνώση, δημοσιεύσεις, μελέτες, αποτελέσματα  μέχρι και πρωτογενή ερευνητικά δεδομένα. Όλα αυτά προσπαθούμε να τα εντοπίσουμε, να τα βάλουμε σε μεγάλους, τεράστιους καταλόγους, και να τους κάνουμε διαθέσιμους σε όποιον φτιάχνει μια online υπηρεσία ή applications για τον αγροτικό τομέα. Πολύ μεγάλοι φορείς μας επιλέγουν να τους υποστηρίξουμε. Για παράδειγμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Γεωργίας και Τροφίμων μας έχει αναθέσει να υποστηρίζουμε σε καθημερινή και συνεχή βάση μια τεράστια online υπηρεσία αναζήτησης επιστημονικής πληροφορίας την οποία την πρωτοξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’70.

Αυτή τη στιγμή έχουμε μια σπάνια ευκαιρία γιατί αυτό που συμβαίνει στον κόσμο με το κίνημα των ανοικτών δεδομένων ή της πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία είναι κάτι εντελώς καινούργιο. Σε επίπεδο G20, οι υπουργοί αγροτικής ανάπτυξης το έχουν πολύ ψηλά στην ατζέντα τους το θέμα αυτό. Όλοι οι δημόσιοι φορείς πρέπει να ανοίξουν την πληροφορία που έχουν. Να βγουν μελέτες από τα συρτάρια, να βγουν στατιστικά στοιχεία, τιμές, τα προφίλ των αγροτών, τι παράγουν. Εκεί πιστεύω πρέπει να κινηθούμε κι εμείς. Όλα αυτά πρέπει να τα κάνουμε ελεύθερα διαθέσιμα, και εκεί πάνω να δούμε τι εφαρμογή μπορεί να φτιαχτεί έτσι ώστε να βοηθήσει τον αγρότη, τον γεωπόνο, τον καταναλωτή. Οπότε θα δημιουργηθεί έτσι μια νέα ψηφιακή οικονομία που θα χτιστεί γύρω από αυτά τα δεδομένα. Και έχουμε στην Ελλάδα εφαρμογές που δεν υπάρχουν αλλού. Τη Διαύγεια την θεωρούν στο εξωτερικό μοντέλο αναφοράς: υπάρχει ένα site που σε real time βγάζει όλες τις αποφάσεις του δημόσιου τομέα για να τις διαβάσει ο οποιοσδήποτε. Και να χρησιμοποιήσει λογισμικό για να βγάλει από εκεί μέσα ό,τι πληροφορία χρειάζεται. Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση. Το Booking.com, το Air BnB, δεν τα έχουμε μάθει πια για τα καλά; Τι αντίστοιχο θα φτιάχναμε για τον αγροτικό τομέα; Για την ασφάλεια των τροφίμων; Για τις ιχθυοκαλλιέργειες; Για τα αμπέλια;

Η δουλειά σας είναι τόσο εξειδικευμένη όσο ακούγεται; 

Ναι. Η Agroknow είναι μια εταιρία που ασχολείται με τη διαχείριση της αγροτικής και γεωπονικής πληροφορίας. Είναι κάτι τόσο εξειδικευμένο όσο ακούγεται, γι αυτό και είναι τόσο μοναδικό. Η δουλειά μας απευθύνεται σε δύο τύπους φορέων ή ανθρώπων. Είναι αυτοί που έχουν πάρα πολύ πληροφορία και προσπαθούν να την οργανώσουν ή να την κάνουν διαθέσιμη και δεν ξέρουν πρακτικά ή τεχνολογικά το πώς θα το κάνουν, και είναι αυτοί που ψάχνουν να βρουν χρήσιμη πληροφορία και εμείς τους βοηθάμε σε αυτό από τις πηγές που πρέπει και στη μορφή που τους είναι χρήσιμη. Είμαστε δηλαδή κάτι σαν μεσίτες της αγροτικής – γεωπονικής πληροφορίας. Ή διαφορετικά, οι πιο προχωρημένοι και hi-tech ψηφιακοί βιβλιοθηκονόμοι του γεωπονικού χώρου.

Νομίζω ότι όποιος συνεργαστεί μαζί μας εισπράττει και την ιδιαίτερη κουλτούρα που έχουμε στον τρόπο με τον οποίο κάνουμε τη δουλειά μας. Έχουμε σχεδόν δέκα χρόνια εμπειρία στο χώρο, αλλά πάντα δουλεύουμε με ευελιξία και ενσυναίσθηση. Αυτό σημαίνει πως ο κάθε φορέας που υποστηρίζουμε αποτελεί μοναδική περίπτωση, δεν έχουμε έτοιμες λύσεις για κανέναν, ανταποκρινόμαστε στα προβλήματα με ευρηματικό και γρήγορο τρόπο, χαμογελάμε συχνά, δουλεύουμε πολύ παραπάνω όπου χρειάζεται.

Σκέφτομαι συχνά πως  αυτό μου θυμίζει πάρα πολύ τον τρόπο με τον οποίο πολλές φορές λειτουργούμε στην Κρήτη. Το ότι μπορεί να έρθει ο άλλος από μια ξένη χώρα, να πάει σε μια ταβέρνα, να δει ότι ξέχασε το πορτοφόλι του. Στο εξωτερικό θα έρθει ακόμα και η αστυνομία, εδώ θα σου πουν δεν πειράζει, έλα αύριο να πληρώσεις ή κερασμένα από εμάς. Αυτό δεν συμβαίνει έξω. Και είναι η κουλτούρα που κουβαλάμε κι εμείς στη δουλειά μας. Αυτό είναι βίωμα που το έχω από τα Χανιά. Έτσι όπως δουλεύουμε, μας προτιμούν τόσο που όχι μόνο δεν θέλουν να συνεργαστούν με κάποιον άλλο, αλλά ο ένας μας συστήνει στον άλλο κι αυτός στον επόμενο. Είναι η φιλοσοφία μας, η διάθεσή μας , ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουμε που κερδίζει τους πελάτες μας.

Ένας συνεργάτης μας από το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών της Βόρειας Αμερικής μου είπε χαρακτηριστικά: «Άκουγα από διάφορους να μου λένε για την Agroknow. Νόμιζα ότι είστε μια μικρή εταιρία πληροφορικής και βρήκατε μια τρύπα και χωθήκατε. Όμως αυτό που κάνετε εσείς Νίκο, είναι μοναδικό». Έτσι ξεκίνησαν όλα. Χτίσαμε μια σχέση εμπιστοσύνης η οποία άρχισε να λειτουργεί και σαν «σύνδεσμος» σε άλλες δουλειές.

Έχετε αντιμετωπίσει πρόβλημα επειδή είσαστε από την Ελλάδα;

Δε θα σου πω για τους Κινέζους, που μας αντιμετωπίζουν με εξαιρετικό σεβασμό επειδή είμαστε Έλληνες κι επειδή εκπροσωπούμε έναν πολιτισμό παλιό σαν τον δικό τους. Θα σου πω για τους Αμερικανούς, που έχω πάντα την αίσθηση ότι μας αντιμετωπίζουν με πολύ σεβασμό στο διαφορετικό που προσφέρουμε, ανεξάρτητα από το από που ερχόμαστε. Θα ακούσουμε βέβαια τα σχετικά αστεία. Θα σφιχτεί το στομάχι μας μερικές φορές. Αλλά οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν την Ελλάδα με θετική διάθεση, άλλωστε όλοι θέλουν να επισκεφτούν «την όμορφη χώρα σας». Κι ειδικά όσοι ξέρουν την Κρήτη, ενθουσιάζονται όταν τους λέω ότι είμαι από εδώ.

Θα ήταν πιο εύκολα τα πράγματα αν ήσασταν στο εξωτερικό;

Ναι. Αυτή είναι η εύκολη απάντηση. Αν ήμασταν στη Ολλανδία, δίπλα στο μεγαλύτερο γεωπονικό πανεπιστήμιο της Ευρώπης, θα ήταν πάρα πολύ εύκολα. Εκεί η δουλειά τους είναι με το που τελειώσουν οι φοιτητές τους να τους βοηθήσουν να κάνουν συνεργασίες με μεγάλες επιχειρήσεις, να ξεκινήσουν δικές τους δουλειάς. Το περιβάλλον είναι πολύ διαφορετικό. Αλλά νομίζω είμαστε λίγο ξεχωριστοί ακριβώς για αυτό το λόγο – δεν τα βρήκαμε εύκολα τα πράγματα. Ακριβώς επειδή έχουμε φάει πολύ ζόρισμα, είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί κάτι που θα σε γονατίσει. Δηλαδή έχεις μάθει να λειτουργείς μέσα από δύσκολες συνθήκες. Μπορεί να ακούγεται πολύ αισιόδοξο, όμως το πιστεύω ότι έχουμε ψηθεί σε δύσκολες καταστάσεις.

Το πιστεύω όλο και περισσότερο σήμερα, καθώς είμαστε στα Χανιά για το πρώτο Open Harvest – ένα συνέδριο που οργανώνει η Agroknow και το οποίο είναι μοναδικό στο είδος του. Βάζει γύρω από ένα τραπέζι μερικούς από τους σημαντικότερους φορείς στον κόσμο που δουλεύουν σε ανοιχτά δεδομένα για τη γεωργία και τα τρόφιμα, ώστε να βγάλουν μια κοινή ατζέντα για τα επόμενα 10 χρόνια. Όλη η ιδέα γεννήθηκε ένα χρόνο πριν, στην δύσκολη στιγμή του καλοκαιριού και των capital controls, καθώς σκεφτόμασταν τρόπους να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη στους συνεργάτες μας. Είπαμε πως πρέπει να μιλήσουμε για την εμπειρία της Ελλάδας, τι συμβαίνει όταν δουλεύεις σε ένα τόσο μοναδικό γεωγραφικό σημείο όπως το δικό μας, ποιες είναι οι ρίζες μας, ποια είναι η κουλτούρα και η φιλοσοφία μας.

Σήμερα το Open Harvest φιλοξενεί στα Χανιά 30 από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του χώρου στο Κ.Α.Μ. και σχεδιάστηκε ως μια ολόκληρη, ξεχωριστή εμπειρία για να μπορέσουν να σκεφτούν και να συνεργαστούν σε άλλους ρυθμούς. Όλοι φιλοξενούνται σε μικρά ξενοδοχεία στο κέντρο του Παλιού Λιμανιού, για έτσι ώστε να απολαμβάνουν κάθε πρωί τη διαδρομή με τα πόδια μέχρι το K.A.M. Το φαγητό που σερβίρεται από τον Κωνσταντίνο Δανά είναι με κρητικά προϊόντα δοσμένα με μια διεθνή νότα. Η Everymatic που φροντίζει για τη διαμονή τους, διάλεξε το που θα μείνει ο καθένας με βάση το προφίλ και τις ανάγκες του.

Η επιτυχία του Open Harvest ήταν τόσο μεγάλη και σημαντική, που φτάσαμε να υπογράψουμε όλοι μια απόφαση που την ονομάσαμε «η Διακήρυξη των Χανίων». Είναι ένα κοινό κάλεσμα προς την Ε.Ε., τις κυβερνήσεις, αλλά και μεγάλους ιδιώτες δωρητές, για τις προτεραιότητες που βλέπουμε να είναι σημαντικές και για ένα κοινό πλάνο δράσης. Χάρηκα που τα Χανιά έγιναν έτσι σημείο αναφοράς για όλους τους φορείς με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Βάλαμε τα θεμέλια για κάτι μεγαλύτερο που ελπίζουμε πως θα συνεχίζει κάθε χρόνο. Είναι με κάποιον τρόπο μια κληρονομιά που αφήνεις στον τόπο σου. Κι αυτό είναι το όνειρό μου. Να φτιάξω κάτι εδώ που θα με φέρνει πίσω όλο και πιο συχνά. Και που θα μείνει.

zarpanews.gr